Jednoosobowy przedsiębiorca udziałowcem i członkiem zarządu w spółce z o.o. w ujęciu formalnoprawnym, gospodarczo- -ekonomicznym i prawno-finansowym

W obecnych realiach gospodarczych, m.in. ze względu na relacje rodzinne, niejednokrotnie wspólnicy spółek handlowych są równocześnie osobami prowadzącymi jednoosobową działalność gospodarczą. W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jej członek zarządu może być jednocześnie wspólnikiem tej spółki, jak i osobą zatrudnioną w tej spółce w ramach tzw. samozatrudnienia (czyli udziałowiec jest osobą prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą i rozlicza się ze spółką na podstawie wystawianych przez siebie faktur).

W przypadku gdy udziałowiec prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą jest jednocześnie członkiem zarządu spółki kapitałowej, istnieje zagrożenie wystąpienia konfliktu interesów własnego przedsiębiorstwa i spółki (o czym poniżej).

1.1. Jednoosobowy przedsiębiorca wspólnikiem i członkiem zarządu sp. z o.o. w aspekcie formalnoprawnym

Nie ma przeszkód prawnych, aby członek zarządu był jednocześnie wspólnikiem spółki z o.o. oraz osobą zatrudnioną w tej spółce w ramach tzw. samozatrudnienia. Ponadto wspólnik spółki z o.o. może być jednocześnie jej prokurentem, ale tylko pod warunkiem, że nie będzie jednocześnie członkiem zarządu tej spółki lub członkiem organu nadzoru w tej spółce.

Schemat 1. Powiązania osobowe

1.1.1. Samozatrudnienie a bycie udziałowcem/wspólnikiem sp. z o.o.

 Zgodnie z przepisami zawartymi w Kodeksie spółek handlowych spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Spółka z o.o. nie może być związana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z o.o. Wspólnicy spółki są obowiązani jedynie do świadczeń określonych w umowie spółki i nie odpowiadają za zobowiązania spółki.

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą (jednoosobowy przedsiębiorca) może być wspólnikiem wieloosobowej spółki z o.o., jak i spółki jednoosobowej, albowiem prawo dopuszcza także powstanie jednoosobowej spółki z o.o. (tj. takiej, w której jedyny wspólnik będzie także jedynym członkiem zarządu), gdzie całość udziałów przysługuje jednemu wspólnikowi.

Wyjątek stanowią osoby publiczne (pełniące funkcje publiczne), które nie mogą być wspólnikami spółki z o.o., ale mogą posiadać udziały w takich spółkach (nie więcej niż 10% udziałów), oraz radni, którzy nie mogą posiadać więcej niż 10% udziałów lub akcji w spółkach prawa hand­lowego z udziałem gminnych osób prawnych.