Interpretacja indywidualna z dnia 22 czerwca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.383.2018.9.S.BS

Zastosowanie zwolnienia od podatku do nabywanych usług.

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo:

1)ponownie rozpatruję sprawę Państwa wniosku z 28 maja 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 stycznia 2023 r., sygn. akt I FSK 1977/19 (zwrot akt 11 maja 2023 r.),

2)stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 czerwca 2018 r. wpłynął Państwa wniosek z 28 maja 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zastosowania zwolnienia od podatku dla nabywanych przez Państwa usług. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca należy do międzynarodowej grupy X, będącej jednym z największych na świecie usługodawców oferujących usługi finansowe, w szczególności w sektorze ubezpieczeniowym oraz zarządzania aktywami.

Działalność operacyjną Grupa prowadzi poprzez regionalne spółki produktowe oraz wyspecjalizowane spółki globalne, działające w obszarach ubezpieczeń, jak również w zakresie funduszy inwestycyjnych i emerytalnych. Na rynku polskim do Grupy X należy między innymi Wnioskodawca.

Wnioskodawca jest towarzystwem funduszy inwestycyjnych działającym na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego i w oparciu o przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 56, z późn. zm.) oraz zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Wnioskodawca jest podmiotem zajmującym się tworzeniem i zarządzaniem różnego rodzaju funduszami inwestycyjnymi przewidzianymi w przepisach ustawy o funduszach inwestycyjnych. W celu wsparcia prowadzenia swojej działalności w zakresie zarządzania funduszami, Wnioskodawca nabywa od Y („Wykonawca usługi”), podmiotu amerykańskiego, nieposiadającego siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Polski, kompleksową usługę (dalej: również „usługa Y”).

Wykonawca usługi jest profesjonalną agencją informacyjną zajmującą się dostarczaniem informacji, danych i analiz dotyczących światowych rynków kapitałowych, a także dostawcą profesjonalnych narzędzi, wykorzystywanych przez podmioty zarządzające aktywami finansowymi na wszystkich etapach procesu inwestycyjnego.

Usługa Y jest usługą doradczą i informacyjną, polegającą na pozyskiwaniu, opracowywaniu i dostarczaniu aktualnych informacji ekonomicznych, danych i analiz gospodarczych, w tym giełdowych oraz informacji politycznych mających wpływ na światowe rynki kapitałowe. Dzięki tej usłudze Wnioskodawca otrzymuje w czasie rzeczywistym komplet danych i analiz niezbędnych do świadomego podejmowania decyzji inwestycyjnych w celu osiągnięcia jak najlepszych wyników finansowych w interesie swoich klientów. Dodatkowe w ramach usługi dostarczane są narzędzia niezbędne do efektywnego i zgodnego z przepisami prawa prowadzenia i dokumentowania działalności inwestycyjnej funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez Wnioskodawcę.

Wnioskodawca dzięki usłudze Y otrzymuje m.in. informacje dotyczące:

• rynku towarów (ropa, gaz, węgiel, produkty rolne, itp.);
• instrumentów pochodnych (instrumentów opartych m.in. o stopy procentowe i kursy walut, obligacji zamiennych, instrumentów strukturyzowanych, itp.);
• rynku akcji (akcji, indeksów, kontraktów terminowych, opcji, funduszy inwestycyjnych);
• instrumentów o stałej stopie zwrotu (np. obligacji);
• rynku walut (np. transakcji spot, FX swap);
• cen towarów, akcji, instrumentów finansowych (w czasie rzeczywistym);
• analiz zmienności ceny rynkowej, analiz statystycznych i porównawczych;
• danych właścicielskich poszczególnych spółek;
• prognoz (w tym prognoz dotyczących zysku) i rekomendacji dla poszczególnych spółek.

Dodatkowo, w ramach usługi Wnioskodawca otrzymuje narzędzia niezbędne do efektywnego i zgodnego z przepisami prawa prowadzenia i dokumentowania działalności inwestycyjnej funduszy zarządzanych przez Wnioskodawcę m.in.:

• narzędzia umożliwiające bieżące monitorowanie ryzyka pozycji dla danego portfela w sposób dostosowany do charakterystyki funduszu i potrzeb zarządzającego, m.in. możliwość prezentacji portfela w różnych przekrojach (np. wg klasy aktywów, typu instrumentów, struktury geograficznej, struktury sektorowej itp.), możliwość doboru odpowiedniego zestawu wskaźników służących do oceny ryzyka konkretnej pozycji, możliwość tworzenia własnych wskaźników przy pomocy wbudowanych formuł/ algorytmów, możliwość symulacji transakcji w celu oceny ich wpływu na profil ryzyka portfela;
• platformę służącą wprowadzeniu zleceń, ich modyfikacji i alokacji dokonanych transakcji na poszczególne fundusze, z funkcją zachowania w pamięci sytemu wszelkich kroków i modyfikacji dokonanych przez zarządzających;
• platformę pozwalającą na handel instrumentami finansowymi bezpośrednio na giełdach lub za pośrednictwem banków i biur maklerskich;
• narzędzia służące monitorowaniu składu portfela inwestycyjnego oraz sugerujące jego skład zgodnie z polityką inwestycyjną danego funduszu, a także narzędzia pozwalające na porównanie składu portfela z benchmarkiem funduszu wraz z wykazaniem wpływu różnic pomiędzy nimi na wypracowaną stopę zwrotu;
• narzędzia umożliwiające analizę wpływu poszczególnych składników portfela na wynik funduszu, zarówno na bazie danych historycznych, jak i bieżących notowań giełdowych;
• narzędzia służące obliczaniu limitów inwestycyjnych, wskaźników ryzyka i efektywności zarządzania poszczególnymi portfelami, a także narzędzia umożliwiające optymalizację składu portfela według zadanych parametrów.

Wykonawca usługi pozyskuje informacje, na podstawie których opracowuje analizy, raporty i prognozy dotyczące zarówno gospodarek światowych jak i poszczególnych sektorów i spółek notowanych na giełdach, które następnie przekazywane są klientom usługi Y na całym świecie.

Zakup usługi Y zapewnia Wnioskodawcy informacje, analizy i rekomendacje niezbędne do podejmowania świadomych decyzji inwestycyjnych, a także pozwala na korzystanie ze wsparcia w zakresie tworzenia portfela inwestycyjnego zgodnego z polityką inwestycyjną danego funduszu oraz dopuszczalnym poziomem ryzyka.

Nabywane przez Wnioskodawcę usługi Y dokumentowane są fakturami, na których nie jest wskazana kwota podatku od towarów i usług. Na fakturach są wyszczególnione m.in. następujące pozycje:

• Y-A (opłata za subskrypcję usługi Y uzależniona od liczby osób uprawnionych do korzystania z niej oraz okresu subskrypcji);
• Y-B (opłata za dostęp do sieci Y, za pomocą której jest przekazywana usługa Y, poniesienie opłaty jest konieczne do realizacji usługi, opłata uzależniona od okresu subskrypcji);
• Pozycje dodatkowe – (opłaty za dostęp do danych z poszczególnych rynków giełdowych uzależnione od okresu subskrypcji).

Pytanie

Czy Usługa opisana w stanie faktycznym, na gruncie ustawy o VAT jest objęta zakresem zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Usługa opisana w stanie faktycznym, na gruncie ustawy o VAT jest objęta zakresem zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Uzasadnienie Państwa stanowiska

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi zarządzania m.in. funduszami inwestycyjnymi. Pojęcie zarządzania funduszami inwestycyjnymi nie jest zdefiniowane w polskich przepisach prawa podatkowego, w związku z tym należy odwołać się do regulacji unijnych jak również autonomicznego, wspólnotowego znaczenia tego terminu wypracowanego przez orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Stanowisko o braku swobody państw członkowskich w kształtowaniu definicji pojęcia „zarządzania” na potrzeby omawianego zwolnienia było wielokrotnie podkreślane przez TSUE (wyroki z dnia 12 września 2000 r. w sprawie C-358/97; z dnia 3 marca 2005 r. w sprawie C-428/02; z dnia 1 grudnia 2005 r. w sprawach C-394/04 i C-395/04 Ygeia).

W wyroku z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 , TSUE wyjaśniając powód takiego rozwiązania, stwierdził, że „zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zwolnienia przewidziane w art. 13 szóstej dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich (...). Zatem (...) pojęcie »zarządzania« funduszami powierniczymi, o którym mowa w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie”. Wyjaśnienia dotyczą VI dyrektywy VAT, ale zachowują w pełni aktualność w kontekście dyrektywy Rady Unii Europejskiej 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. L. Nr 347, s. 1).

Jednocześnie wyrok w tej sprawie (C-169/04 Abbey National) był okazją do wypracowania przez TSUE autonomicznej definicji pojęcia „zarządzanie” dla potrzeb zwolnienia będącego przedmiotem niniejszego wniosku.

TSUE uznał w komentowanym wyroku, że transakcje objęte tym zwolnieniem są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Z tego punktu widzenia odwołał się do przepisów prawa wspólnotowego odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe – UCITS (Dyrektywa Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r., dalej: „Dyrektywa UCITS”). W efekcie Trybunał uznał, że „art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej dyrektywy 85/611 w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania”.

Z załącznika II Dyrektywy UCITS – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (Dz. U. L Nr 302, s. 32), zawierającego listę czynności związanych z działalnością polegającą na zarządzaniu funduszami powierniczymi i spółkami inwestycyjnymi, wynika, że czynności w rubryce „administracja” obejmują m.in.:

a)obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem;

b)zapytania klientów;

c)wycenę i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

d)monitorowanie przestrzegania uregulowań;

e)prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

f)wypłatę zysków;

g)emisję i umarzanie jednostek uczestnictwa;

h)rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

i)prowadzenie ksiąg.

W dalszej części uzasadnienia Trybunał rozstrzygnął kwestię możliwości zwolnienia ww. usług z VAT, w sytuacji gdy zostaną one zlecone podmiotom trzecim. Analizując to zagadnienie Trybunał zauważył, że „zarządzanie funduszami powierniczymi, o którym mowa w pkt 6 tego artykułu (tj. art. 13 część B lit. d) – jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług. (...) Ponadto treść art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy nie wyklucza co do zasady, by na zarządzanie funduszami powierniczymi składały się różne odrębne usługi wchodzące w zakres pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi [zarządzania funduszami powierniczymi] w rozumieniu tego przepisu oraz by korzystały one z przewidzianego w nim zwolnienia z opodatkowania, nawet wówczas gdy świadczący te usługi jest podmiotem zarządzającym będącym osobą trzecią”.

W konsekwencji, Trybunał uznał, że zasada neutralności VAT pozwala instytucjom finansowym dowolnie kształtować model biznesowy w zakresie świadczenia usług zarządzania, nie narażając ich na to, „że przeprowadzane przez nie transakcje nie będą objęte zwolnieniem z opodatkowania przewidzianym w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy”.

Ponadto do zagadnienia zarządzania funduszami inwestycyjnymi TSUE odniósł się w wyroku z 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 GfBk dotyczącym możliwości zwolnienia z VAT usług doradczych i informacyjnych świadczonych na rzecz towarzystw funduszy inwestycyjnych. W wyroku tym Trybunał stwierdził, że „okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności »zarządzania« specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, ponieważ art. 5 ust. 2 dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107 sam wskazuje, że wyliczenie w omawianym załączniku „nie jest wyczerpujące”.

Należy podkreślić, iż zdaniem TSUE nie ma znaczenia czy przedmiotowe usługi wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu, a ostateczne decyzje inwestycyjne podejmuje fundusz mając na uwadze rekomendacje usługodawcy: „nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów, wchodzą w zakres pojęcia »zarządzania« specjalnym funduszem inwestycyjnym” (wyrok C-169/04).

Tytułem uzupełnienia należy podkreślić za TSUE, iż zwolnienie usług doradczych i informacyjnych świadczonych na rzecz towarzystw zarządzających funduszami inwestycyjnymi jest konieczne dla zachowania neutralności podatku VAT. Zdaniem Trybunału bowiem „objęcie podatkiem VAT usług doradztwa inwestycyjnego świadczonych przez osobę trzecią skutkowałoby uprzywilejowaniem TFI mających własnych doradców inwestycyjnych, ze szkodą dla TFI, które zdecydowałyby się korzystać z usług osób trzecich. Tymczasem z zasady neutralności podatkowej wynika, że podmioty gospodarcze powinny mieć możliwość wyboru modelu organizacyjnego, który z czysto gospodarczego punktu widzenia jest dla nich najbardziej odpowiedni, nie narażając się na to, że dokonywane przez nie czynności nie będą objęte zwolnieniem z opodatkowania przewidzianym w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (wyrok C-169/04).

Mając powyższe na uwadze, zgodnie z linią orzeczniczą TSUE w kontekście czynności zarządzania:

• wypracowana przez TSUE definicja zarządzania obejmuje usługi doradcze i informacyjne;
• w przypadku zlecenia usług w zakresie zarządzania podmiotom trzecim, zwolnienie z VAT przysługuje, o ile tworzą one odrębną całość, która jeśli ją oceniać globalnie wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi zarządzania. Warunek ten powinien być, co do zasady, spełniony w przypadku usług informacyjnych i doradczych;
• zwolnienie z VAT nie przysługuje natomiast w odniesieniu do usług o charakterze czysto technicznym, takich jak udostępnienie systemu informatycznego.

Przenosząc powyższe na przedstawiony przez Wnioskodawcę opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, że:

• nabywana przez Wnioskodawcę usługa Y stanowi usługę doradczą i informacyjną, zasadniczym jej celem jest bowiem uzyskanie przez Wnioskodawcę informacji, analiz, prognoz i rekomendacji niezbędnych do podejmowania jak najlepszych decyzji inwestycyjnych w interesie klientów funduszu oraz narzędzi zapewniających, że decyzje te podejmowane są w zgodzie z polityką inwestycyjną funduszu oraz dopuszczalnym poziomem ryzyka.
• usługa Y stanowi odrębną całość oraz wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi zarządzania. Usługa ta niezależnie bowiem od ilości wykupionych pakietów dodatkowych (np. indeksów, narzędzi lub objętych usługą rynków) stanowi kompleksową usługę doradczą i informacyjną odrębną od usług świadczonych przez wewnętrzne działy Wnioskodawcy. Wypełnianie specyficznych i istotnych funkcji usługi zarządzania przez usługę Y wynika zaś ze ścisłego związku tej usługi z procesem inwestycyjnym funduszu polegającego na dostarczaniu informacji, analiz, prognoz i rekomendacji niezbędnych do podejmowania decyzji inwestycyjnych.
• usługa Y nie ma czysto technicznego charakteru. Niezależnie bowiem od sposobu jej dostarczania (za pomocą sieci Internet) istotą usługi jest przekazanie odpowiednio usystematyzowanej informacji (tak danych rynkowych, analiz, prognoz, rekomendacji jak i informacji o decyzjach dopuszczalnych w świetle polityki inwestycyjnej funduszu i zakładanego poziomu ryzyka) niezbędnej do podejmowania decyzji inwestycyjnych, nie zaś czysto techniczne wsparcie prowadzenia procesu inwestycyjnego.

W świetle powyższego, w ocenie Wnioskodawcy, usługa Y, jako spełniająca przesłanki konieczne do uznania jej za usługę zarządzania funduszami inwestycyjnymi, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT podlega zwolnieniu z VAT.

Jako dodatkową argumentację Wnioskodawca podnosi, iż w identycznym stanie faktycznym odnoszącym się do usługi Y, prawidłowość zwolnienia z VAT stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 kwietnia 2018 r. (sygn. akt I FSK 1028/16).

Zgodnie z wydanym orzeczeniem, usługa Y należy do działalności nierozerwalnie związanej z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi oraz jest specyficzna dla tej działalności.

NSA zgodził się, że opisana usługa obejmuje pakiet narzędzi, które wykraczają poza potrzeby indywidualnego inwestora i mogą być wykorzystane wyłącznie w specyficznej działalności funduszy inwestycyjnych. Pojęcie „zarządzanie” należy interpretować w duchu wypracowanym przez orzecznictwo unijne. Gromadzenie i analiza danych inwestycyjnych opisana we wniosku oraz przygotowywanie prognoz dotyczących gospodarek światowych i poszczególnych sektorów i spółek notowanych na giełdach, przekazanie rekomendacji niezbędnych dla podejmowania świadomych decyzji inwestycyjnych należą do działalności nierozerwalnie związanych z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi w specyficzny i istotny dla tej działalności sposób.

Zdaniem NSA usługa Y. zawiera elementy informacyjne, doradcze i analityczne, a także narzędzia pozwalające wykorzystać je do prowadzenia bieżącej polityki inwestycyjnej danego funduszu. Jest usługą istotną i specyficzną dla usługi zarządzania, odpowiada w pełni usłudze doradczo-informacyjnej, o której mowa w wyroku TSUE C-275/11.

Tym samym, usługa Y. spełnia definicję zarządzania funduszami określoną przez Trybunał Sprawiedliwości UE w sprawie C-275/11, co uzasadnia zwolnienie z VAT stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Interpretacja indywidualna

Rozpatrzyłem Państwa wniosek i 22 sierpnia 2018 r. wydałem interpretację indywidualną znak 0114-KDIP4.4012.383.2018.1.BS, w której uznałem Państwa stanowisko za nieprawidłowe.

Interpretację doręczono Państwu 27 sierpnia 2018 r.

Skarga na interpretację indywidualną

24 września 2018 r. wnieśli Państwo skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Skarga wpłynęła do mnie 28 września 2018 r.

Wnieśli Państwo o:

1)uchylenie zaskarżonej interpretacji w całości na podstawie art. 146 § 1 PPSA;

2)zasadzenie na rzecz Skarżącej zwrotu kosztów postępowania, na podstawie art. 200 PPSA.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę – wyrokiem z 9 maja 2019 r. sygn. akt III  SA/Wa 2553/18.

Wnieśli Państwo skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny, wyrokiem z 26 stycznia 2023 r., sygn. akt I FSK 1977/19:

• uchylił zaskarżony wyrok w całości,
• uchylił interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 22 sierpnia 2018 r. nr 0114-KDIP4.4012.383.2018.1.BS.

Odpis wyroku z 26 stycznia 2023 r., sygn. akt I FSK 1977/19 otrzymałem 16 marca 2023 r.

Zwrot akt po prawomocnym rozstrzygnięciu sprawy nastąpił 11 maja 2023 r.

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku  

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.):

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

• uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyroku,
• ponownie rozpatruję Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejszą interpretację oparto na przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz na przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dniu wydania interpretacji indywidualnej znak 0114-KDIP4.4012.383.2018.1.BS w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, bowiem niniejsza interpretacja stanowi ponowne rozstrzygnięcie tej samej sprawy w wyniku orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 stycznia 2023 r. sygn. akt I FSK 1977/19.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.

I tak, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 3 ust. 1 i ust. 3 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1355), zwanej dalej ustawą o funduszach inwestycyjnych:

Stosownie do art. 2 ust. 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych:

W myśl art. 212 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Jak stanowi art. 48 ust. 2b ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Ponadto, w myśl art. 45a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Art. 46 ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych wskazuje:

Na podstawie art. 46 ust. 3a ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Z powyższych przepisów wynika, że Towarzystwo zarządzające funduszem inwestycyjnym może zlecić zarządzanie portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią innym podmiotom, wymienionym w ww. przepisach.

Na tle przedstawionych okoliczności sprawy Państwa wątpliwości budzi, czy usługa opisana w stanie faktycznym, jest objęta zakresem zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy:

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy:

Przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. z 2006 r., 347 s. 1 ze zm.; dalej: „Dyrektywa”,  „Dyrektywa 112”, zgodnie z którym:

Ustawa o podatku od towarów i usług od 1 kwietnia 2013 r. nie zawiera definicji zarządzania funduszami inwestycyjnymi w związku z uchyleniem art. 43 ust. 8 ustawy o VAT. Uchylenie mocy obowiązującej ww. przepisu nastąpiło w celu dostosowania przepisów ustawy o VAT do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, gdzie stwierdzono, że państwa członkowskie nie są uprawnione do definiowania pojęcia zarządzania funduszami inwestycyjnymi w prawie krajowym.

W kontekście przepisu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 112 (art. 13 B lit. d szóstej dyrektywy), TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej Dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje.

TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 szóstej dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT znajdzie zastosowanie wyłącznie w przypadku, gdy nabywane usługi spełniają kryteria usług spełniających funkcje zarządzania i nabywane usługi muszą być świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów  o funduszach inwestycyjnych.

W rozpatrywanej sprawie fundusze, którymi Państwo zarządzają są specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. Należy natomiast przeanalizować, czy nabywana przez Państwa usługa Y. ma charakter usługi „zarządzania” w rozumieniu ww. przepisu.

Zgodnie z opinią Rzecznik Generalnej J. Kokott w sprawie C-595/13 Fiscale Eenheid X, transakcje „zarządzania”, których dotyczy zwolnienie, muszą być „właściwe” dla działalności przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Ocena, co jest „właściwe” do zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, zależy od przedmiotu tego funduszu inwestycyjnego. Celem takiego funduszu inwestycyjnego jest zachowanie i pomnażanie majątku. Dlatego też właściwe dla zarządzania takim majątkiem jest wszystko, co musi czynić zarządca w celu zachowania powierzonych mu aktywów i osiągnięcia z nich przychodów. W tym celu musi on właściwie gospodarować przedmiotami należącymi do tych aktywów. Co w konkretnym wypadku wchodzi w skład takich działań, można zdefiniować jedynie w zależności od składników aktywów (w pkt 49-50 opinii).

W orzeczeniu z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert SA (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: „Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze”. Zdaniem pełnomocnika „transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi VAT”.

Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli – gdy oceniać je globalnie – tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Trybunał zaznaczył też, że: „odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”. W uzasadnieniu TSUE podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie.

Natomiast w orzeczeniu z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH), Trybunał wyjaśnił, że świadczenia takie, jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów, wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnymi funduszami inwestycyjnymi (pkt 27).

W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem.

Z uwagi na fakt, że pojęcie „zarządzania” funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Zgodnie z orzecznictwem TSUE pojęcie „zarządzania” może obejmować różne odrębne usługi np. usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy (wyrok C-169/04) czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11). Warunkiem aby korzystały ze zwolnienia jest, aby usługi te spełniały szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 26 stycznia 2023 r. sygn. akt I FSK 1977/19, który zapadł w niniejszej sprawie „z wniosku o interpretację wynika, że sporna usługa świadczona przez kontrahenta strony skarżącej polega na dostarczaniu informacji m.in. w czasie realnym w przedmiocie notowań na giełdach, danych i wskaźników z rożnych rynków finansowych, etc. Jej celem jest uzyskanie dostępu do informacji poprzez serwis informacyjny Y(…), na potrzeby którego to dostępu kontrahent udostępnia stosowne oprogramowanie oraz sprzęt, bez których ww. dostęp (z przyczyn technicznych) byłby niemożliwy. Serwis Y. jest jednym z dwóch (obok serwisu …) dostarczycieli najbardziej kompleksowych informacji z zakresu rynków finansowych, których używają uczestnicy rynków na całym świecie. Wnioskodawca ma również możliwość składania zleceń kupna/sprzedaży instrumentów finansowych.

Dzięki nabyciu ww. usługi skarżący może m.in.:

• uzyskiwać informacje dotyczące: rynku towarów, instrumentów pochodnych, rynku akcji, instrumentów o stałej stopie zwrotu, rynku walut, cen towarów, akcji, instrumentów finansowych (w czasie rzeczywistym), analiz zmienności ceny rynkowej, analiz statystycznych i porównawczych, danych właścicielskich poszczególnych spółek, prognoz (w tym prognoz dotyczących zysku) i rekomendacji dla poszczególnych spółek;
• na bieżąco monitorować ryzyka pozycji dla danego portfela w sposób dostosowany do charakterystyki funduszu i potrzeb zarządzającego;
• wprowadzać zlecenia, ich modyfikacje i alokacje dokonanych transakcji na poszczególne fundusze;
• handlować instrumentami finansowymi bezpośrednio na giełdach lub za pośrednictwem banków i biur maklerskich.

W kontekście tak zakreślonych okoliczności istotne jest, czy tego rodzaju usługa może być uznana za stanowiącą odrębną całość oraz spełniającą szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania SFI.

W tym kontekście warto zwrócić uwagę na wyrok TSUE z 2 lipca 2020 r. w sprawie C-231/19 BlackRock lnvestment Management (UK) Limited, w którym Trybunał orzekł, że art. 135 ust. 1 lit. g dyrektywy 112 należy interpretować w ten sposób, że jedno świadczenie usług zarządzania realizowane poprzez platformę informatyczną należącą do usługodawcy będącego osobą trzecią na rzecz spółki zarządzającej funduszami, obejmujące zarówno specjalne fundusze inwestycyjne, jak i inne fundusze, nie jest objęte przewidzianym w tym przepisie zwolnieniem.

W sprawie tej spornym było, czy usługi świadczone przez osobę trzecią za pośrednictwem tzw. platformy informatycznej (...), na którą składają się: sprzęt, oprogramowanie i zasoby ludzkie, dostarczającej zarządzającym portfelami wyniki analiz rynkowych i monitorowania wyników i ryzyka, zapewniając wsparcie przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych, nadzór zgodności z przepisami i pozwalającej wdrażać decyzje dotyczące transakcji, to jedno i to samo świadczenie, niezależnie od zarządzanych środków, korzystające ze zwolnienia od VAT.

Odnośnie do tak zarysowanego zagadnienia spornego TSUE przede wszystkim stwierdził, że „analiza rynku, monitorowanie wyników, ocena ryzyka, kontrola zgodności z przepisami i usługi w zakresie realizacji transakcji są kolejnymi etapami świadczenia, które są na równi niezbędne do pomyślnego przeprowadzenia transakcji inwestycyjnych” i „w związku z tym takie świadczenie ma postać jednego świadczenia składającego się z rożnych elementów o równoważnym znaczeniu” (pkt 33) oraz  „powinno podlegać jednolitemu traktowaniu podatkowemu” (pkt40).

Mając to na uwadze Trybunał stwierdził, że skoro rozpatrywana usługa była przeznaczona do zarządzania rożnego rodzaju inwestycjami, a w szczególności, że może być wykorzystywana bez rozróżnienia do zarządzania SFI oraz innymi funduszami, usługi tej nie można uznać za szczególną usługę zarządzania SFI, korzystającą ze zwolnienia przewidzianego w art. 135 ust. 1 lit. g dyrektywy 112 (por. pkt 48 i 49).

Jak bowiem stwierdził w tej sprawie w swojej opinii Rzecznik Generalny Priit Pikamäe, celem zwolnienia przewidzianego w art. 135 ust. 1 lit. g dyrektywy 112 nie jest przyznanie tego zwolnienia usługom zarządzania świadczonym za pośrednictwem platformy informatycznej, z której korzystają zarówno SFI, jak i fundusze inne niż SFI.

Jednocześnie w punkcie 71 tej Opinii Rzecznik stwierdził, że „Pragnę jednak podkreślić, że w okolicznościach innych niż te, które zostały przedstawione Trybunałowi w niniejszej sprawie, rzeczone zwolnienie mogłoby ewentualnie zostać przyznane na rzecz usług świadczonych zarządzającemu funduszami przez osobę trzecią, pod warunkiem, że usługodawca dostarczy szczegółowych danych umożliwiających organom podatkowym określenie w sposób precyzyjny i obiektywny usług świadczonych konkretnie na rzecz SFI. W takiej sytuacji bowiem usługi świadczone wyłącznie na rzecz SFI mogłyby być zwolnione na podstawie art. 135 ust. 1 dyrektywy 2006/112, pod warunkiem że podmiot świadczący usługi zarządzania funduszami (lub korzystający z tych usług w przypadku odwrotnego obciążenia) zdoła dostarczyć organom podatkowym takie dane, co z podatkowego punktu widzenia skutkowałoby tym, że podobne sytuacje są traktowane w sposób obiektywny”.

Wynika z tego, że orzeczenie TSUE w tej sprawie motywowane było jedynie tym, że sporne usługi zarządzania świadczone za pośrednictwem platformy informatycznej mogły być wykorzystywane przez usługobiorcę do zarządzania nie tylko SFI, lecz także innymi funduszami niebędącymi SFI, a nie z tego powodu, że nie spełniają one warunku uznania ich za usługi „zarządzania” w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. g dyrektywy 112”.

W konsekwencji Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 26 stycznia 2023 r. sygn. akt I FSK 1977/19, który zapadł w niniejszej sprawie, stwierdził: „Uwzględniając zatem, że zakres usługi platformy informatycznej (...), będącej przedmiotem analizy TSUE w sprawie C-231/19 BlackRock lnvestment Management (UK) Limited, która świadczy szeroką gamę usług zarządzania inwestycjami, takich jak analiza rynków, kontrola wydajności, ocena ryzyka, kontrola przestrzegania przepisów prawa i przeprowadzanie operacji, pokrywa się zasadniczo z zakresem przedmiotowym usługi dostępu do serwisu informacyjnego Y(…), odnoszącej się w tej sprawie wyłącznie do SFI, uznać należy, że sporna w tej sprawie usługa ma charakter usługi „zarządzania” w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. g dyrektywy 112.

Tym samym, usługi świadczone przez spółkę Y za pośrednictwem serwisu informacyjnego Y (…) spełniają kryteria wypracowane przez Trybunał Sprawiedliwości w celu ustalenia, czy usługi świadczone przez podmiot trzeci na rzecz podmiotu zarządzającego funduszami mogą być zwolnione z VAT na podstawie art. 135 ust. 1 lit. g dyrektywy 112 (art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT, a mianowicie że usługi te stanowią w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniają szczególne i istotne funkcje z zakresu „zarządzania” SFI.

Funkcje bowiem serwisu informacyjnego Y (…), podobnie jak funkcje platformy (...) w sprawie C-231/19 BlackRock, obejmują swoim zakresem cały cykl inwestycyjny, wspierając zarządzających portfelami przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych oraz we wdrażaniu decyzji dotyczących transakcji, umożliwiając komunikowanie się z innymi uczestnikami rynków finansowych i zawieranie transakcji dotyczących lokat funduszu”.

Zatem w świetle powołanych wyżej przepisów, przedstawionych okoliczności sprawy oraz mając na uwadze uzasadnienie orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 stycznia 2023 r. sygn. akt I FSK 1977/19, stwierdzić należy, że opisana przez Państwa usługa Y., jest objęta zakresem zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania pierwotnej interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).