Interpretacja

TEMATY:

Interpretacja indywidualna z dnia 10 lipca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.206.2023.4.RK

Tylko zapewnienie posiłków dla części pracowników, dla których przepisy Kodeksu pracy zobowiązują Państwa do ich zapewnienia, wpisują się w cele prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej. Zatem, w rozumieniu art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy nie będą stanowić odpłatnego świadczenia usług, a w konsekwencji, nie będzie stanowić czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe, w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w części dotyczącej prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od posiłków nabywanych dla pracowników, dla których przepisy Kodeksu pracy zobowiązują Państwa do zapewnienia tych posiłków oraz braku obowiązku naliczenia podatku VAT w związku z wydawaniem posiłków na rzecz ww. pracowników jest prawidłowe, natomiast w części dotyczącej prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od posiłków nabywanych dla pozostałych pracowników, w tym więźniów i pracowników tymczasowych oraz braku obowiązku naliczenia podatku VAT w związku z wydawaniem posiłków na rzecz ww. pracowników jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 kwietnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 11 kwietnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do odliczenia prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie posiłków dla pracowników oraz braku obowiązku naliczenia podatku od towarów i usług w związku z wydawaniem posiłków pracownikom. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 14 czerwca 2023 r. (wpływ 14 czerwca 2023 r.) oraz pismem z 19 czerwca 2023 r. (wpływ 20 czerwca 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(…) sp. z o.o. jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością prowadzącą działalność na terytorium Polski, podlegającą nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w kraju oraz jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej jako: Wnioskodawca, (...), Spółka, Podatnik).

Wnioskodawca działa w branży (…). Wnioskodawca jest (…). Spółka działa w wielu dziedzinach (…).

Wnioskodawca zatrudnia pracowników administracyjnych (w tym m.in. pracowników działów takich jak: księgowość, kierownictwo, logistyka, dział handlowy, inne działy) oraz pracowników fizycznych, którzy zajmują się różnego rodzaju procesami przetwarzania odpadów. Dodatkowo Spółka współpracuje również z więzieniem i w związku z tą współpracą Spółka korzysta z możliwości "zatrudnienia" więźniów do prac fizycznych w Spółce. Ponadto Wnioskodawca korzysta z pracowników tymczasowych z agencji pracy.

Spółka zamierza wydawać swoim pracownikom (w tym więźniom pracującym dla Spółki oraz pracownikom tymczasowym) posiłki w formie nieodpłatnej. Wnioskodawca zamierza podjąć współpracę firmą lub firmami, które będą dostarczały pracownikom gotowe posiłki w opakowaniach dostosowanych do tych celów. Posiłki będą dostępne w tzw. stołówce pracowniczej, w formie dostępnej dla każdego zainteresowanego pracownika. Posiłki będą składowane w miejscu dostępnym dla każdego pracownika (w tym dla więźniów i pracowników tymczasowych) i z posiłku będzie mógł skorzystać każdy z zainteresowanych pracujących dla Spółki - nie będzie jednak obowiązku konsumpcji posiłku.

W żadnym z ww. przypadku pracownicy nie będą bezpośrednio decydowali o menu. Organizacja posiłków dla pracowników nie przewiduje wyboru konkretnych dań na etapie zamawiania posiłków przez dział administracji.

Posiłki będą zamawiane zgodnie z podaną przez dział administracji liczbą osób mogących w danym dniu spożyć posiłki. Jak już wskazano, pracownicy nie będą mieli wyboru menu i ilości posiłków i to dostawcy będą dostarczali odpowiednią liczbę zestawów obiadowych.

Posiłki będą finansowane ze środków obrotowych Wnioskodawcy. Pracownicy będą korzystali z możliwości spożywania posiłków na zasadzie dobrowolności. Pracownicy, którzy nie będą korzystali z konsumpcji posiłków, nie będą otrzymywali z tego tytułu żadnego ekwiwalentu pieniężnego. Ponadto posiłki nie są wydawane pracownikom nieobecnym oraz nie są wynoszone poza siedzibę firmy.

Spółka m.in. z uwagi na znaczne koszty administracyjne (oraz m.in. z uwagi na chęć utrzymania dobrego imienia firmy wśród załogi) nie będzie prowadziła ewidencji dotyczącej osób spożywających posiłki oraz ilości, sztuk oraz rodzaju posiłków, które poszczególne osoby w danym dniu spożyły. W ocenie Wnioskodawcy prowadzenie takiej ewidencji jest wręcz niemożliwe od strony praktycznej. Dodatkowo w ocenie Wnioskodawcy, ewidencjonowanie posiłków skonsumowanych przez poszczególne osoby nie byłoby w dobrym tonie, mogłoby naruszać swobody pracownicze i byłoby niezgodne z celem Spółki w związku z udostępnianiem posiłków. Zapewnienie posiłków przez Wnioskodawcę ma na celu przede wszystkim:

pogłębienie więzi pomiędzy pracodawcą (Spółką), a pracownikiem, co przełożyć się może na zmniejszoną rotację personelu,
dochowanie standardów panujących w branży oraz wśród konkurencji, dzięki czemu Spółka będzie postrzegana jako atrakcyjny pracodawca na rynku pracy,
zwiększenie bieżącej wydajności pracowników,
zapewnienie posiłku dla pracowników wykonujących ciężkie prace fizyczne,
zwiększenie zadowolenia z pracy pracowników - co bezpośrednio przekłada się na zaangażowanie załogi i wykonywanie przez nich obowiązków w sposób bardziej optymalny,
wpływ na zdrowie kadr Spółki poprzez zapewnienie posiłków, które umożliwią pracownikom prawidłowe odżywianie, a tym samym ograniczenie, absencji w pracy poprzez zwolnienia lekarskie itp.,
zapewnienie odpowiedniej atmosfery w firmie.

Wnioskodawca zamierza zapewnić pracownikom posiłki, biorąc pod uwagę aktualnie panujące standardy na rynku oraz mając na względzie panujący aktualnie tzw. rynek pracownika. Istotna część personelu wykonuje ciężkie prace fizyczne. Z drugiej strony zapewnienie posiłków wyłącznie pracownikom wykonującym prace fizyczne byłoby niezgodne z zasadami równego traktowania oraz mogłoby wywołać niezadowolenie pozostałych pracowników i zwolnienia, co przysporzyłoby Spółce znacznie wyższych kosztów niż samo zapewnienie posiłków wszystkim pracownikom.

Wnioskodawca obserwując rynek pracowniczy stwierdza, że znacznie tańszym rozwiązaniem jest zapewnienie pracownikom posiłków i utrzymywanie możliwie stałej kadry, niż odwrotna sytuacja i zwiększenie rotacji kadrowej.

Spółka nie wyobraża sobie również sytuacji, w której posiłki byłby zapewnione wyłącznie dla osób pracujących w Spółce na umowę o pracę. Posiłki mają być również zapewnione więźniom i pracownikom tymczasowym, którzy są traktowani przez Spółkę przy wykonywaniu ich obowiązków w tożsamy sposób z pracownikami. Inaczej prowadziłoby to do wielu negatywnych skutków, w tym konfliktów wewnętrznych w Spółce.

Co istotne posiłki wydawane więźniom w sposób znaczący wpływają na poprawę ich wydajności. Jak powszechnie wiadomo dieta więzienna bardzo często jest niewystarczająca, tym bardziej dla osób, które wykonują ciężkie prace fizyczne. Brak zapewnienia takich posiłków wpłynie bezpośrednio na obniżenie jakości i wydajności wykonywanej przez nich pracy.

Ponadto aktualnie koszty pozyskania pracownika, koszty agencji rekrutacyjnych oraz koszty wdrożenia pracownika są znaczne - a dodatkowo należy wziąć również pod uwagę, że nowy pracownik potrzebuje odpowiedniej ilości czasu, aby osiągnąć wydajność pracownika, który pracuje w Spółce np. kilkanaście miesięcy.

Biorąc powyższe pod uwagę Wnioskodawca zamierza podjąć działania mające zmierzać do racjonalnego ograniczania kosztów poprzez działania propracownicze, które mają również w zamyśle, ograniczyć koszty rotacji pracowników oraz koszty pozyskiwania nowego personelu.

Uzupełnienie i doprecyzowanie zdarzenia przyszłego

Spółka posiada podpisaną umowę z Dyrektorem Zakładu Karnego, zatem praca więźniów odbywa się w związku z umową o zatrudnienie osadzonych.

Zgodnie z art. 121 § 2 Kodeksu karno wykonawczego, skazanego zatrudnia się na podstawie skierowania do pracy albo umożliwia się skazanemu wykonywanie pracy zarobkowej w ramach umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowy o pracę nakładczą lub na innej podstawie prawnej.

Skoro niniejszy przepis stanowi, że skazanego zatrudnia się na podstawie skierowania do pracy, a Spółka posiada z zakładem Karnym umowę o zatrudnienie więźniów to należy stwierdzić, że więźniowie wykonują pracę na podstawie 121 § 2 Kodeksu karno wykonawczego.

Więźniowie nie zawierają bezpośrednich umów ze Spółką. Osoby wykonujące prace tymczasowe są zatrudniane przez agencje pracy a nie Spółkę. Spółka nawiązuje współpracę z agencją lub agencjami pracy tymczasowej i dokonuje zapłaty za fakturę agencji. Zatem to agencja skierowuje pracownika do pracy tymczasowej w Spółce.

Posiłki zapewnianie są osobom mającym miejsce zamieszkania na terytorium Polski. W Spółce pracują osoby mające obywatelstwo w różnych krajach, jednak z uwagi na położenie siedziby Spółki, wszystkie osoby pracujące dla (...)u mają w okresie wykonywania pracy miejsce zamieszkania w Polsce.

Spółka zapewnia posiłki pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę, umowę zlecenie, pracującym dla Spółki więźniom oraz dla pracownikom tymczasowym. Spółka nie zapewnia posiłków kontrahentom, którzy prowadzą działalność gospodarczą.

Być może niektóre osoby pracujące w Spółce prowadzą dodatkowo (poza pracą w Spółce) działalność gospodarczą, jednak Spółka nie współpracuje z pracownikami w formie B2B.

Spółka w przypadku części pracowników (w zależności od stanowiska) jest zobowiązana:

a) zapewnić posiłki przez cały rok w zależności od płci pracownika;

b) zapewnić posiłki w okresie zimowym (tj. od 1 listopada do 31 marca) dla części pracowników w zależności od płci.

Spółka po złożeniu wniosku o wydanie niniejszej interpretacji otrzymała raport z badania wydatku energetycznego na poszczególnych stanowiskach. Jak wskazano powyżej w przypadku części stanowisk jest zobowiązania do zapewnienia posiłków, w przypadku części wyłącznie w okresie od 1 listopada do 31 marca. Zależy to też od płci, ponieważ tak wskazano w przepisach wykonawczych do Kodeksu pracy.

Spółka nie jest zatem zobowiązana zgodnie z odrębnymi przepisami do zapewnienia wszystkim pracownikom Spółki posiłków profilaktycznych.

Podstawa prawna, art. 232 ustawy z 24 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.):

„Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje tych posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny spełniać, a także przypadki i warunki ich wydawania.”

Dodatkowo na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku VAT i w ramach prowadzonej działalności wykonuje wyłącznie czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Spółka w ramach opisywanej we wniosku sytuacji nabywać będzie usługi cateringowe.

Zgodnie z PKWiU z 2015 r. w dziale 56 klasyfikacji mieszczą się „usługi związane z wyżywieniem”, w tym pod symbolem PKWiU 56.2 „Usługi przygotowywania i dostarczania żywności (katering) dla odbiorców zewnętrznych i pozostałe usługi gastronomiczne”.

Natomiast pod symbolem PKWiU 56.21 zostały sklasyfikowane „Usługi przygotowywania i dostarczania żywności (katering) dla odbiorców zewnętrznych”, w tym pod symbolem 56.21.11 wskazane zostały „Usługi przygotowywania i dostarczania żywności (katering) dla gospodarstw domowych”, a pod symbolem 56.21.19 sklasyfikowano „Usługi przygotowywania i dostarczania żywności (katering) dla pozostałych odbiorców zewnętrznych. Z kolei pod symbolem PKWiU 56.29 mieszczą się "Pozostałe usługi gastronomiczne”.

Jak wynika z powyższych klasyfikacji, usługa cateringowa nie jest sklasyfikowana jako usługa gastronomiczna, co oznacza, że nie są one tożsame.

Wnioskodawca posiada zawartą umowę z Dyrektorem Zakładu karnego (…) o odpłatnym zatrudnieniu skazanych na podstawie skierowania do pracy.

Zgodnie z § 15 tej umowy: „Zatrudniający zapewnia skazanym i osobom dozorującym posiłki profilaktyczne i napoje zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. (Dz. U. Nr 60 poz.279).

Ponadto zgodnie z § 12 ust. 4 ww. umowy: „Zgodnie z odpowiednimi przepisami kodeksu pracy, dla skazanych zatrudnionych w godzinach nadliczbowych – na wydłużonym dniu pracy zatrudniający zobowiązuje się do zapewnienia nieodpłatnego gorącego posiłku”.

Jak zatem wynika z ww. zapisów wskazanej umowy Spółka jest zobowiązana zapewnić posiłki więźniom wyłącznie zgodnie z odrębnymi przepisami w określonych przypadkach (m.in. gdy na danym stanowisku przekraczany jest wskazany w przepisach wydatek energetyczny). Spółka nie ma obowiązku zapewniania więźniom posiłków w każdym przypadku (np. jeśli nie przewidują tego przepisy prawa pracy).

Umowy zawierane przez Spółkę z agencjami pracy nie obligują Spółki do zapewnienia posiłków dla pracowników tymczasowych.

Pytania

1.Czy Spółka będzie miała prawo do odliczenia naliczonego podatku od towarów i usług wynikającego z faktur dokumentujących nabycie posiłków dla pracowników?

2.Czy prawidłowe jest stanowisko, że w sytuacji nabycia przez Wnioskodawcę posiłków i wydania ich pracownikom (zgodnie z ww. opisem), Spółka nie ma obowiązku naliczania podatku od towarów i usług należnego, przy jednoczesnym zachowaniu prawa do pełnego odliczenia podatku od towarów i usług naliczonej w związku z zakupem posiłków?

Państwa stanowisko w sprawie

1.Podatnik według jego najlepszej wiedzy będzie miał prawo do odliczenia podatku od towarów i usług (dalej również podatek VAT) naliczonego z faktur, w związku z nabycie ww. posiłków.

2.Spółka uważa, że nie będzie miała obowiązku naliczania podatku VAT w związku z wydawaniem posiłków pracownikom przy jednoczesnym zachowaniu prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Ad 1.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931 ze zm., dalej ustawa o VAT) w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Ustawy o VAT.

Ponadto jak stanowi z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z powyższych przepisu wynika, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Z treści ustawy o podatku od towarów i usług jednoznacznie wynika, że dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług, a prowadzoną działalnością opodatkowaną. Taki związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

W analizowanym przypadku nabywane posiłki nie mają bezpośredniego związku z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez Spółkę. W ocenie Wnioskodawcy związek ten można uznać za pośredni.

O pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa - mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika możemy mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu.

Biorąc pod uwagę powyższe Spółka uważa, że nabywane przez nią posiłki dla załogi mają pośredni związek z czynnościami opodatkowanymi jakie Spółka wykonuje. Przyczyniają się do pracy pracowników, co z kolei przekłada się na osiągane przez Spółkę przychody (czyli również czynności opodatkowane VAT-em).

Należy również podkreślić, że Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z ww. przepisem obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób (art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Przepis ten stanowi, że podatek VAT naliczony nie może zostać odliczony od nabycia wyłącznie usług gastronomicznych (lecz może być np. od usług cateringowych).

Należy wskazać, że ustawa o VAT nie definiuje ani pojęcia usług gastronomicznych, ani pojęcia usług cateringowych. Posiłkując się zatem definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN przyjąć należy, że usługa gastronomiczna polega na przygotowaniu i podaniu posiłku w miejscu, w którym jest on przyrządzany, tj. w restauracji czy innym lokalu. Catering oznacza natomiast dostarczenie przygotowanych posiłków w miejsce wskazane przez zamawiającego, np. do siedziby spółki. W świetle powyższego uznać należy, że catering różni się od usług gastronomicznych.

Pojęcie "usług gastronomicznych" rozumiane jest wąsko. Jego zakres znaczeniowy pokrywa się z tym określonym w art. 6 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112 (Dz. Urz. UE. L 77 z 23 marca 2011 r. str. 1 ze zm.) dla "usług restauracyjnych", które zdefiniowane zostały jako świadczone w lokalu należącym do usługodawcy usługi polegające na dostarczaniu gotowej lub niegotowej żywności i napojów, przeznaczonych do spożycia przez ludzi, wraz z odpowiednimi usługami wspomagającymi pozwalającymi na ich natychmiastowe spożycie. Dostarczanie żywności lub napojów albo też żywności i napojów stanowić ma przy tym jedynie element większej całości, w której przeważać powinny usługi.

Podobnie wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku w sprawie C-31/94 Faalborg-Gelting. W powyższym orzeczeniu TSUE udzielił odpowiedzi na pytanie, kiedy mamy do czynienia z usługą restauracyjną, a kiedy ze sprzedażą żywności "na wynos", tj. de facto z dostawą towarów. Jak podkreślił TSUE, usługa restauracyjna jest rezultatem szeregu czynności, począwszy od gotowania potrawy do jej serwowania, przy czym jednocześnie do dyspozycji klienta pozostaje infrastruktura, w tym jadalnia z pomieszczeniami sąsiadującymi (np. szatnia), umeblowanie i zastawa stołowa. Osoby, które w ramach wykonywania swojego zawodu pracują w restauracjach, wykonują na rzecz nabywcy posiłków wiele czynności, takich jak nakrywanie do stołu, doradzanie klientowi i objaśnianie szczegółów dotyczących posiłków w menu, podawanie do stołu i sprzątanie po zakończeniu konsumpcji. Usługi restauracyjne charakteryzuje zatem cały zespół cech i czynności, przy czym dostawa posiłku jest jedynie częścią usługi, choć stanowi dominujący element. Zatem należy je klasyfikować dla celów VAT jako świadczenie usług. Jednocześnie TSUE podkreślił, że sytuacja wygląda odmiennie, jeśli transakcja dotyczy posiłków "na wynos" i nie obejmuje usługi mającej na celu uzyskanie wzrostu konsumpcji na miejscu przy odpowiednim podaniu potrawy. Wtedy mamy do czynienia z dostawą towarów (tj. żywności) (por. pkt 12-14 uzasadnienia wyroku z dnia 2 maja 1996 r w sprawie C-231/94 Faaborg-Gelting Linien AJS przeciwko Finanzamt Flensburg).

Co prawda, wskazany wyżej wyrok dotyczył rozstrzygnięcia kwestii miejsca opodatkowania określonych czynności, jednak zaprezentowany przez TSUE podział na usługi restauracyjne oraz dostarczanie żywności "na wynos" może być niezwykle pomocny przy ustaleniu rzeczywistego charakteru cateringu. Wyrok ten w pośredni sposób pomaga odróżniać klasyczne usługi gastronomiczne od cateringu, rozumianego jako przygotowanie i dostarczenie żywności we wskazane miejsce.

Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego kontrahenci (głownie firmy cateringowe) Spółki będą dostarczali gotowe posiłki do siedziby Wnioskodawcy. Posiłki nie będą przygotowywane na miejscu (np. w stołówce pracowniczej) tylko jako gotowe dania będą dostarczone jako już gotowe do konsumpcji. W zależności od sytuacji oraz rodzaju posiłki mogą być pakowane pojedynczo, albo zbiorczo.

Mając to na uwadze Spółka uważa, że będzie miała prawo (przy spełnieniu pozostałych warunków formalnych) do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych przez kontrahentów za dostawy gotowych posiłków.

Nabywane posiłki nie stanowią usług gastronomicznych oraz są pośrednio związane z czynnościami opodatkowanymi jakie wykonuje Spółka. Ponadto dostawy gotowych posiłków dla Spółki będą właściwie udokumentowane odpowiednimi fakturami VAT.

Powyższe stanowisko potwierdzają m.in.: interpretacja indywidualna wydana przez DKIS z 5 kwietnia 2022 r (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.8.2022.1.KO), w której Organ uznał, że:

"W związku z powyższym przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup posiłków profilaktycznych (opisanych jako posiłek regeneracyjny, danie gotowe, posiłek profilaktyczny, usługa cateringowa) w zakresie, w jakim stanowią one posiłki wydawane na rzecz pracowników fizycznych.

Stanowisko Państwa w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, wynikającego z faktur dotyczących zakupu posiłków profilaktycznych dla pracowników fizycznych, opisanych jako posiłek regeneracyjny, danie gotowe, posiłek profilaktyczny, usługa cateringowa jest prawidłowe."

Wnioskodawca uważa, że biorąc pod uwagę aktualną sytuację również zapewnienie posiłków, które nie wynikają z przepisów Kodeksu pracownikom, generuje możliwość odliczenia VAT naliczonego.

Ad 2.

Zdaniem Wnioskodawcy, Spółka nie ma obowiązku naliczania VAT należnego za nieodpłatne przekazanie świadczeń, przy jednoczesnym zachowaniu prawa do pełnego odliczenia VAT naliczonego w związku z zakupem tych świadczeń.

Zgodnie z brzmieniem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podlega, odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Ponadto zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT przez odpłatną dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu rozumie się przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników - jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Stosownie do art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT przez odpłatne świadczenie usług uważa się również nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników (...), jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami w całości lub części.

Zdaniem Wnioskodawcy, z literalnego brzmienia art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT wynika, iż na gruncie tych przepisów, nieodpłatne przekazanie towarów (nieodpłatne świadczenie usług) na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem nie podlega opodatkowaniu VAT.

Potwierdza to m.in. interpretacja indywidualna wydana przez DKIS z 17 stycznia 2022 r. (sygn. 0112-KDIL1-1.4012.653.2021.3.JKU), w której Organ wskazał, że:

„Jeżeli natomiast nieodpłatne świadczenie będzie się wpisywało w cel prowadzonej działalności gospodarczej, tzn. nieodpłatne świadczenie usług będzie wykonane w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podatnika, potrzebami związanymi z funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona”.

W opisanym zdarzeniu przyszłym poniesione wydatki na nabycie posiłków regeneracyjnych ma na celu m.in. zwiększenie wydajności pracowników (również biurowych), zmniejszenie liczby absencji oraz rotacji pracowników, poprawę atmosfery i możliwość pozyskania nowych pracowników.

Zakup posiłków ma zatem na celu zapewnienie sprawnego i nieprzerwanego świadczenia pracy oraz zapewnienie odpowiedniej liczebności załogi. Ponadto posiłki nie będą wydawane pracownikom nieobecnym oraz nie będą mogły być zabierane do domów czy wynoszone poza firmę. Zamiarem Wnioskodawcy jest również zapewnienie odpowiednich warunków pracy, co w rezultacie przełoży się na wzrost zadowolenia pracowników oraz zwiększenie ich efektywności. Dzięki temu zmniejszy się rotacja pracowników, a spółka zmniejszy koszty uzyskania przychodów, które generowałoby szkolenie nowej kadry pracowniczej oraz rekrutacja.

Jak wskazuje Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w wydanej przez niego interpretacji indywidualnej z 11 kwietnia 2016 r. (ILPP2/4512-1-60/16-4/MR) „(...) aby nieodpłatne świadczenie usług było objęte opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług, musi zostać spełniony warunek wymieniony w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, tj. brak związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa. (...) natomiast jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona.”

Ponadto Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku o sygn. akt C-371/07 Danfoss A/S, Astra Zeneca A/S wskazał, że:

„(…) zapewnianie posiłków przez pracodawcę swym pracownikom nie służy zaspokajaniu prywatnych potrzeb osób zatrudnionych i nie jest dokonywane w celach innych niż związane z działalnością przedsiębiorstwa. Osobista korzyść, jaka wynika z tego dla pracowników, ma charakter uboczny względem potrzeb przedsiębiorstwa. Zdaniem Trybunału świadczenia polegające na nieodpłatnym wydawaniu posiłków pracownikom nie są wykonywane w celach innych niż związane z jego działalnością gospodarczą.”

W świetle powyższego, nieodpłatne wydawanie posiłków na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem nie podlega opodatkowaniu VAT, a właśnie taki cel będzie realizować Wnioskodawca.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest:

prawidłowe, w części dotyczącej prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od posiłków nabywanych dla pracowników, dla których przepisy Kodeksu pracy zobowiązują Państwa do zapewnienia tych posiłków oraz braku obowiązku naliczenia podatku VAT w związku z wydawaniem posiłków na rzecz ww. pracowników,
nieprawidłowe, w części dotyczącej prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od posiłków nabywanych dla pozostałych pracowników, w tym więźniów i pracowników tymczasowych oraz braku obowiązku naliczenia podatku VAT w związku z wydawaniem posiłków na rzecz ww. pracowników.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy,

kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Możność wykonania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia – jeśli dany towar (usługa) ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas, po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych, odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Wystarczającym zatem jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towaru lub usługi, przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej oraz planowanej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakup ten dokonany został w celu jego wykorzystania w ramach działalności opodatkowanej. Ta warunkowość realizacji określonego w art. 86 ust. 1 ustawy prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony powoduje, że nieziszczenie się warunku pozytywnego jakim jest wykorzystanie towaru lub usługi do realizacji czynności opodatkowanej podatnika, np. gdy okaże się, że zmieniono przeznaczenie towaru (usługi) i został on ostatecznie wykorzystany do czynności zwolnionych od VAT lub niepodlegających VAT – spowoduje konieczność weryfikacji uprzedniego odliczenia podatku naliczonego.

Biorąc pod uwagę, że prawo do odliczenia powinno być realizowane natychmiast po powstaniu podatku naliczonego, decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi. Przy czym związek ten może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa – mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu. Najczęściej do wydatków mających pośredni wpływ na wykonywanie czynności opodatkowanych zalicza się koszty reprezentacji i reklamy, wydatki związane z udziałem w targach, konferencjach, koszty doradztwa podatkowego itp.

Podkreślić należy, iż ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy,

obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób.

Reguła powyższa wyłącza możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w odniesieniu do wszystkich wydatków ponoszonych w związku z nabyciem usług noclegowych oraz gastronomicznych, za wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób.

Stosownie do przepisu art. 5a ustawy,

towary i usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacji w układzie odpowiadającym Nomenklaturze scalonej (CN) zgodnej z rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (Dz.Urz. WE L 256 z 07.09.1987, str. 1, z późn. zm. - Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 2, t. 2, str. 382, z późn. zm.) lub w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są klasyfikowane według Nomenklatury scalonej (CN) lub klasyfikacji wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują działy, pozycje, podpozycje lub kody Nomenklatury scalonej (CN) lub symbole klasyfikacji statystycznych.

Należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje ani pojęcia usług gastronomicznych, ani pojęcia usług cateringowych. Posiłkując się zatem definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN przyjąć należy, że usługa gastronomiczna polega na przygotowaniu i podaniu posiłku w miejscu, w którym jest on przyrządzany, tj. w restauracji czy innym lokalu. Catering oznacza natomiast dostarczenie przygotowanych posiłków w miejsce wskazane przez zamawiającego, np. do siedziby spółki. W świetle powyższego uznać należy, że catering różni się od usług gastronomicznych.

Pojęcie „usług gastronomicznych” rozumiane jest wąsko. Jego zakres znaczeniowy pokrywa się z tym określonym w art. 6 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112 (Dz. Urz. UE L 77 z 23 marca 2011 r. str. 1 ze zm.) dla „usług restauracyjnych”, które zdefiniowane zostały jako świadczone w lokalu należącym do usługodawcy usługi polegające na dostarczaniu gotowej lub niegotowej żywności i napojów, przeznaczonych do spożycia przez ludzi, wraz z odpowiednimi usługami wspomagającymi pozwalającymi na ich natychmiastowe spożycie. Dostarczanie żywności lub napojów albo też żywności i napojów stanowić ma przy tym jedynie element większej całości, w której przeważać powinny usługi.

Podobnie wypowiedział się również Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku w sprawie C-231/94 Faalborg-Gelting. W powyższym orzeczeniu TSUE udzielił odpowiedzi na pytanie, kiedy mamy do czynienia z usługą restauracyjną, a kiedy ze sprzedażą żywności „na wynos”, tj. de facto z dostawą towarów. Jak zauważył TSUE, usługa restauracyjna jest rezultatem szeregu czynności, począwszy od gotowania potrawy do jej serwowania, przy czym jednocześnie do dyspozycji klienta pozostaje infrastruktura, w tym jadalnia z pomieszczeniami sąsiadującymi (np. szatnia), umeblowanie i zastawa stołowa. Osoby, które w ramach wykonywania swojego zawodu pracują w restauracjach, wykonują na rzecz nabywcy posiłków wiele czynności, takich jak nakrywanie do stołu, doradzanie klientowi i objaśnianie szczegółów dotyczących posiłków w menu, podawanie do stołu i sprzątanie po zakończeniu konsumpcji. Usługi restauracyjne charakteryzuje zatem cały zespół cech i czynności, przy czym dostawa posiłku jest jedynie częścią usługi, choć stanowi dominujący element. Zatem należy je klasyfikować dla celów VAT jako świadczenie usług. Jednocześnie TSUE podkreślił, że sytuacja wygląda odmiennie, jeśli transakcja dotyczy posiłków „na wynos” i nie obejmuje usługi mającej na celu uzyskanie wzrostu konsumpcji na miejscu przy odpowiednim podaniu potrawy. Wtedy mamy do czynienia z dostawą towarów (tj. żywności).

Wprawdzie powyższy wyrok dotyczył rozstrzygnięcia kwestii miejsca opodatkowania określonych czynności, jednak zaprezentowany przez TSUE podział na usługi restauracyjne oraz dostarczanie żywności „na wynos” może być pomocny przy ustaleniu rzeczywistego charakteru cateringu. Wyrok ten w pośredni sposób pomaga odróżniać klasyczne usługi gastronomiczne od cateringu, rozumianego jako przygotowanie i dostarczenie żywności we wskazane miejsce.

Usługi restauracyjne i cateringowe, choć bardzo podobne, nie są tożsame. Ich różnice są bardzo istotne z punktu widzenia podatku VAT.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę na tezy wynikające z wyroku TSUE z dnia 11 grudnia 2008 r. sygn. C-371/07, w którym stwierdzono między innymi, że nieodpłatne wydawanie posiłków przez przedsiębiorstwo w jego siedzibie, co do zasady służy zaspokojeniu prywatnych potrzeb pracowników, chyba że ma na celu zapewnienie sprawnego i nieprzerwanego przebiegu spotkań służbowych.

W świetle powyższego przyjąć należy, że wyłączenie, o którym mowa w art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy o VAT dotyczy tylko usług gastronomicznych rozumianych jako usługi restauracyjne. Nie obejmuje ono natomiast usług cateringowych.

Dodatkowo wskazać należy, że faktura to sformalizowany dokument sporządzany przez sprzedawcę, potwierdzający dokonanie sprzedaży określonych w jej treści towarów bądź usług i odzwierciedlający rzeczywisty obrót gospodarczy. Podkreślić należy, że to na wystawcy spoczywa obowiązek jej prawidłowego sporządzenia oraz określenia przedmiotu opodatkowania. Oznacza to, że nazwa towaru lub usługi powinna pozostawać w zgodzie ze stanem faktycznym, odzwierciedlając charakter danej czynności.

Na podstawie art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.),

pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje tych posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny spełniać, a także przypadki i warunki ich wydawania.

Zgodnie z art. 237¹⁵ § 1 Kodeksu Pracy,

Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określi, w drodze rozporządzenia, ogólnie obowiązujące przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące prac wykonywanych w różnych gałęziach pracy.

Zgodnie z art. 237¹⁵ § 2 Kodeksu Pracy,

Ministrowie właściwi dla określonych gałęzi pracy lub rodzajów prac w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej oraz Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określą, w drodze rozporządzenia, przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące tych gałęzi lub prac.

Przepisy wykonawcze regulujące powyższe obowiązki to:

rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. Nr 60 poz. 279 ze zm.),
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. Nr 169 poz. 1650 ze zm.).

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że zatrudniają Państwo pracowników administracyjnych (w tym m.in. pracowników działów takich jak: księgowość, kierownictwo, logistyka, dział handlowy, inne działy) oraz pracowników fizycznych, którzy zajmują się różnego rodzaju procesami przetwarzania odpadów. Dodatkowo Spółka współpracuje również z więzieniem i w związku z tą współpracą, Spółka korzysta z możliwości "zatrudnienia" więźniów do prac fizycznych w Spółce. Ponadto korzystają Państwo z pracowników tymczasowych z agencji pracy.

Spółka zamierza wydawać swoim pracownikom (w tym więźniom pracującym dla Spółki oraz pracownikom tymczasowym) posiłki w formie nieodpłatnej. Zamierzają Państwo podjąć współpracę firmą lub firmami, które będą dostarczały pracownikom gotowe posiłki w opakowaniach dostosowanych do tych celów. Posiłki będą dostępne w tzw. stołówce pracowniczej, w formie dostępnej dla każdego zainteresowanego pracownika. Posiłki będą składowane w miejscu dostępnym dla każdego pracownika (w tym dla więźniów i pracowników tymczasowych) i z posiłku będzie mógł skorzystać każdy z zainteresowanych pracujących dla Spółki - nie będzie jednak obowiązku konsumpcji posiłku.

Posiłki będą zamawiane zgodnie z podaną przez dział administracji liczbą osób mogących w danym dniu spożyć posiłki. Pracownicy nie będą mieli wyboru menu i ilości posiłków i to dostawcy będą dostarczali odpowiednią liczbę zestawów obiadowych.

Posiłki będą finansowane z Państwa środków obrotowych. Pracownicy będą korzystali z możliwości spożywania posiłków na zasadzie dobrowolności. Pracownicy, którzy nie będą korzystali z konsumpcji posiłków, nie będą otrzymywali z tego tytułu żadnego ekwiwalentu pieniężnego. Ponadto posiłki nie są wydawane pracownikom nieobecnym oraz nie są wynoszone poza siedzibę firmy.

Spółka w przypadku części stanowisk jest zobowiązania do zapewnienia posiłków przez cały rok w zależności od płci pracownika, w przypadku części wyłącznie w okresie od 1 listopada do 31 marca. Zależy to też od płci, ponieważ tak wskazano w przepisach wykonawczych do Kodeksu pracy.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku VAT i w ramach prowadzonej działalności wykonuje wyłącznie czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Spółka w ramach opisywanej we wniosku sytuacji nabywać będzie usługi cateringowe.

Państwa wątpliwości budzi prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie posiłków dla pracowników.

W odniesieniu do Państwa wątpliwości w kwestii prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, wynikającego z faktur dokumentujących nabycie posiłków dla pracowników, należy odwołać się do zasad dotyczących prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego tzn. wykazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu.

Należy wskazać, że konieczność zapewnienia przez Państwa posiłków dla części pracowników wynika z przepisów Kodeksu pracy. Zatem, uznać należy, że nabycie posiłków dla pracowników pracujących na stanowiskach, na których przepisy Kodeksu pracy zobowiązują Państwa do zapewnienia posiłków przez cały rok w zależności od płci pracownika, oraz dla części pracowników wyłącznie w okresie od 1 listopada do 31 marca przedkłada się na Państwa działalność opodatkowaną jako pracodawcy.

Natomiast, zapewnienie przez Państwa posiłków dla pozostałych pracowników, w tym więźniów i pracowników tymczasowych nie wynika z żadnych przepisów, jak również nie jest niezbędna dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, bowiem ci pracownicy są zobowiązani świadczyć pracę niezależnie od możliwości otrzymania posiłków jakie dajecie Państwo z własnej woli jako pracodawca. To do pracownika należy decyzja czy skorzysta z możliwości spożycia posiłku, zatem zależy ona wyłącznie od woli pracownika i nie przekłada się na Państwa działalność opodatkowaną.

W związku z powyższym, przekazanie nieodpłatnie posiłków pozostałym pracownikom ma na celu zaspokojenie ich potrzeb prywatnych, zatem nie ma związku z Państwa sprzedażą opodatkowaną.

W tym miejscu należy zauważyć, że przepisy ustawy nie definiują pojęcia „potrzeb osobistych”. Za Słownikiem Języka Polskiego uznać należy, że potrzebami „osobistymi” są takie potrzeby, które „dotyczą danej osoby” i które są jej potrzebami „prywatnymi”, tj. potrzebami niezwiązanymi z prowadzoną przez tą osobę działalnością gospodarczą, statusem pracownika, czy pełnioną funkcją.

Zatem można przyjąć, że potrzebami osobistymi są te, których realizacja nie jest związana ze stosunkiem pracy, a więc potrzeby osobiste to te, których zaspokojenie wynika z dobrej woli pracodawcy. Natomiast potrzeby pracownicze to te, których spełnienie nie wynika z autonomii woli stron, ale do zaspokajania których pracodawca jest zobowiązany na podstawie przepisów prawa, np.: przepisów Kodeksu pracy, przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, itp.

Analiza przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy oraz obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa podatkowego pozwala więc stwierdzić, że zapewnienie wszystkim pracownikom (za wyjątkiem pracowników, którym są Państwo zobligowali zapewnić posiłki na podstawie przepisów Kodeksu pracy), służy zaspokajaniu osobistych, prywatnych potrzeb pracowników i odbywa się bez związku z prowadzoną przez Państwa działalnością gospodarczą. Jak Państwo wskazali, nie są Państwo zobowiązani zgodnie z odrębnymi przepisami do zapewnienia wszystkim Państwa pracownikom posiłków.

W tym miejscu należy również zauważyć, że w wyroku z 11 grudnia 2008 r. w sprawie C-371/07 Danfoss i AstraZeneca przeciwko Skatteministeriet Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zaznaczył, że: „Poza sporem jest, że zwykle do pracownika należy wybór rodzaju, dokładnego czasu lub miejsca spożywania posiłku. Pracodawca w tym zakresie nie interweniuje, ponieważ obowiązkiem pracownika jest jedynie powrót do miejsca pracy o odpowiedniej porze i wykonywanie swoich zwykłych zajęć. (…) Wydawanie posiłków pracownikom ma co do zasady na celu zaspokojenie potrzeb prywatnych i należy do sfery wyboru pracownika, w której pracodawca nie interweniuje (…).” (pkt 57 wyroku).

Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że nie przysługuje Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, wynikającego z faktur dotyczących zakupu posiłków dla wszystkich pracowników, gdyż jak wskazano powyżej służą one do zaspokojenia potrzeb prywatnych pracowników. Tym samym nie zostaną spełnione przesłani wynikające z art. 86 ust. 1 ustawy, gdyż nabywane posiłki nie będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Zatem nie mają Państwo prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie posiłków dla więźniów i pozostałych pracowników (tych, którym nie są Państwo zobowiązani zapewnić posiłków na podstawie przepisów Kodeksu pracy).

Prawo to przysługuje Państwu wyłącznie od zakupu posiłków dla pracowników, dla których przepisy Kodeksu pracy zobowiązują Państwa do ich zapewnienia. Występuję tu związek nabywanych dla tych pracowników posiłków z Państwa działalnością gospodarczą (podlegającą opodatkowaniu). Zatem, posiłki nabywane dla pracowników, dla których przepisy Kodeksu pracy obligują Państwa do ich zapewnienia będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Jak wskazali Państwo w opisie sprawy, są Państwo czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Uznać więc należy, że przesłanki wynikające z art. 86 ust. 1 ustawy zostaną spełnione.

Państwa wątpliwości budzi także brak obowiązku naliczenia podatku od towarów i usług w związku z wydawaniem posiłków pracownikom, przy jednoczesnym zachowaniu prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy,

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Obydwa warunki muszą być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wskazać należy, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong‑Kong Trade Development Council TSUE stwierdził, że czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W konsekwencji należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie jest usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy podkreślić, że przepisy dotyczące funkcjonowania podatku od towarów i usług w krajach członkowskich Unii Europejskiej podlegają harmonizacji na zasadach określonych w Dyrektywie 2006/112/WE/Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.).

Uszczegółowieniem zasad obowiązywania i funkcjonowania podatku VAT określonych w dyrektywie są wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

TSUE w wyroku z 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-Nord Ost przeciwko GFKL Financial Services AG wskazał, że „(…) w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT (zob. wyrok z 29 października 2009 r. w sprawie C-246/08 Komisja przeciwko Finlandii, Zb. Orz. s. I-10605, pkt 43). W tym świetle świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy VAT, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy (ww. wyrok w sprawie MKG‑Kraftfahrzeuge‑Factoring, pkt 47). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „świadczenie usług dokonywane odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem (wyrok z 29 lipca 2010 r. w sprawie C-40/09 Astra Zeneca UK, Zb. Orz. s. I-7505, pkt 27 i przytoczone orzecznictwo)” (pkt 17-19).

W wyroku z 27 marca 2014 r. w sprawie C-151/13 Le Rayon d’Or SARL przeciwko Ministre de l’Économie et des Finances Trybunał wskazał, że „(…) aby świadczenie usług mogło być uznane za „odpłatne” w rozumieniu tej dyrektywy, nie wymaga ona, aby świadczenie wzajemne za taką usługę było uzyskane bezpośrednio od jej odbiorcy. Świadczenie wzajemne może pochodzić także od osoby trzeciej (zob. podobnie wyrok Loyalty Management UK i Baxi Group, C-53/09 i C-55/09, EU:C:2010:590, pkt 56)” (pkt 34).

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez dokonującego dostawy/świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy odpowiednio za odpłatną dostawę towarów/odpłatne świadczenie usług określone w art. 7 i w art. 8 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Podkreślić ponadto należy, że w ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

I tak, stosownie do art. 8 ust. 2 ustawy,

za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1)użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2)nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Za usługi niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami tej działalności.

Opodatkowaniu podlegają natomiast te usługi, których cel nie wiąże się z prowadzoną działalnością. Chodzi tu o świadczenie takich usług, które nie mają żadnego wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zyski, wizerunek, odbiór przez kontrahentów obecnych lub potencjalnych. Dotyczyć to będzie więc takich czynności, które zostały wykonane w ramach działalności gospodarczej, lecz nie na jej potrzeby. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności, jakie w danej sprawie występują.

W analizowanej sprawie będzie miało miejsca nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste. Przepis art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy odnosi do nieodpłatnego świadczenia usług na cele inne niż działalność gospodarcza. Oznacza to, że o opodatkowaniu nieodpłatnego świadczenia usług decyduje bezpośrednio cel tego świadczenia. Jeżeli dane usługi nie są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, wówczas ich świadczenie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast gdy związek ten wystąpi, nieodpłatne świadczenie usług nie podlega opodatkowaniu VAT.

Jak wynika z powyższej analizy tylko zapewnienie posiłków dla części pracowników, dla których przepisy Kodeksu pracy zobowiązują Państwa do ich zapewnienia, wpisują się w cele prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej. Zatem, w rozumieniu art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy nie będą stanowić odpłatnego świadczenia usług, a w konsekwencji, nie będzie stanowić czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Natomiast zapewnienie pozostałym pracownikom, który to obowiązek nie wynika z przepisów Kodeksu pracy (w tym więźniom oraz pracownikom tymczasowym) nieodpłatnych posiłków stanowi czynności wykonywane na cele osobiste tych pracowników. Nie można więc uznać, że wpisują się w cel prowadzonej przez Państwa działalności, tym samym stanowią odpłatne świadczenie usług w myśl art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem Państwa stanowisko jest:

prawidłowe, w części dotyczącej prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od posiłków nabywanych dla pracowników, dla których przepisy Kodeksu pracy zobowiązują Państwa do zapewnienia tych posiłków oraz braku obowiązku naliczenia podatku VAT w związku z wydawaniem posiłków na rzecz ww. pracowników,
nieprawidłowe, w części dotyczącej prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od posiłków nabywanych dla pozostałych pracowników, w tym więźniów i pracowników tymczasowych oraz braku obowiązku naliczenia podatku VAT w związku z wydawaniem posiłków na rzecz ww. pracowników.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wskazać należy, że przedmiotowe rozstrzygnięcie rozstrzyga tylko w zakresie podatku od towarów i usług w pozostałym zakresie wydane zostaną odrębne rozstrzygnięcia.

Zaznacza się, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Praktyczny leksykon VAT 2023

Dane dokumentu

Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 10 lipca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.206.2023.4.RK