Interpretacja indywidualna z dnia 1 grudnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.814.2023.2.MKA

Umorzenie części zadłużenia z tytułu kredytu mieszkaniowego - zaniechanie poboru podatku

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 listopada 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 11 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych umorzenia części zadłużenia z tytułu kredytu mieszkaniowego. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 26 listopada 2023 r. (wpływ 26 listopada 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W sierpniu 2006 r. w (…) S.A. (obecnie (…)) zaciągnęli Państwo kredyt mieszkaniowy dla osób fizycznych (…) waloryzowany kursem CHF, na zakup na rynku wtórnym spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, położonego w (…) , na kwotę (…) PLN. Kwota kredytu wyrażona w walucie waloryzacji w dniu jego zaciągnięcia wg kursu kupna waluty z tabeli kursowej (…) S.A. wynosiła (…) CHF.

Zgodnie z wymogami Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej i w całości przeznaczony na zakup mieszkania (§ 5 umowy kredytowej). Kwota kredytu stanowiła około 65% ówczesnej wartości rynkowej mieszkania. Zgodnie z § 1, ust. 5 pkt 1 Rozporządzenia kredyt został przeznaczony na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego.

W grudniu 2009 r. spółdzielcze własnościowe prawo do ww. lokalu zostało przekształcone w odrębną własność na podstawie art. 42 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. Nr 4 poz. 27 z 2001 r.), dla której ustanowiono księgę wieczystą nr (…).

W czerwcu 2019 r. nabyli Państwo nieruchomość gruntową składającą się z działki gruntu nr (…), ogrodzoną i zabudowaną dwoma budynkami: budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, dwukondygnacyjnym w zabudowie bliźniaczej oraz garażem (KW nr (…)) położoną w (…). W związku z koniecznością sprzedaży mieszkania w październiku 2019 r. podpisali Państwo aneks do ww. umowy kredytowej przenoszący zabezpieczenie kredytu na hipotekę, ustanowioną na nabytej w czerwcu 2019 r. zabudowanej nieruchomości gruntowej, położonej w (…). Mieszkanie zostało sprzedanie niezwłocznie po wykreśleniu banku z hipoteki, a uzyskane ze sprzedaży środki zostały przeznaczone na spłatę pożyczki zaciągniętej na zakup ww. nieruchomości.

W październiku 2023 r. otrzymali Państwo z (…) propozycję zawarcia ugody do Umowy o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…) waloryzowany kursem CHF. W myśl § 1 pkt 3 Ugody waluta kredytu zostanie zmieniona na PLN, a całe zadłużenie w kwocie (…) PLN (zgodnie z pkt 4 Ugody) zostanie umorzone.

W związku z wątpliwością czy ze względu na zmianę zabezpieczenia kredytu mogą Państwo skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r., zwrócili się Państwo o opinię prawną do Kancelarii Adwokackiej. W uzyskanej opinii stwierdzono, że „Celem kredytu był zakup na rynku wtórnym spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu położonego przy w (…) (a zatem realizacja tej inwestycji mieszkaniowej). Aneks do umowy zmienił wyłącznie przedmiot zabezpieczenia, nie wpływał zaś kompletnie na cel zawarcia umowy.” Zwrócili się Państwo również o interpretację zaistniałej sytuacji do Krajowej Informacji Skarbowej za pośrednictwem infolinii, gdzie ekspert ds. podatku dochodowego stwierdził, że w jego opinii spełniają Państwo kryteria zawarte w Rozporządzeniu zatem przysługuje Państwu prawo do zwolnienia z podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym.

Z uwagi na czasowe ograniczenie obowiązywania warunków Ugody, opierając się na uzyskanych informacjach 6 listopada 2023 r. podpisali Państwo Ugodę o treści jak wyżej oraz oświadczenie o korzystaniu z ulgi podatkowej zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym, udzielonym na cele mieszkaniowe, stanowiącym załącznik nr 2 do Ugody.

Ponadto w uzupełnieniu wniosku podał Pan następujące informacje:

Zgodnie z §1 Ugody:

1)Na dzień zawarcia tej Ugody zadłużenie Kredytobiorcy/ów z tytułu niespłaconego kapitału Kredytu w kwocie (…) CHF po przeliczeniu na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według Tabeli kursów średnich walut obcych z 3 listopada 2023 r. publikowanej przez Narodowy Bank Polski wynosi (…) PLN. Odsetki naliczone za okres od ostatniej spłaty rat do daty podpisania Ugody wynoszą (…) CHF, po przeliczeniu na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według Tabeli kursów średnich walut obcych z 3 listopada 2023 r. publikowanej przez Narodowy Bank Polski wynoszą (…) PLN.

2)Strony zmieniają walutę zadłużenia na PLN i uzgadniają, że zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek na dzień zawarcia Ugody wynosi łącznie (…) PLN.

3)Bank zwalnia Kredytobiorcę/ów z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy/ów z tytułu kredytu) w kwocie 40 007,86 PLN ustalonej przez Strony i wskazanej w ust. 3 powyżej, a Kredytobiorca/y dokonane zwolnienie z długu przyjmuje/ją.

4)W związku ze zwolnieniem z długu (wskazanym w ust. 4) zadłużenie Kredytobiorcy/ów wobec Banku z tytułu Kredytu uznaje się za spłacone w całości.

Drugim kredytobiorcą jest Pana żona. Zgodnie z umową kredytu byli Państwo solidarnie zobowiązany do spłaty kredytu.

Zgodnie z warunkami Ugody (§ 1 ust. 4) bank umorzył całość zadłużenia wszystkim kredytobiorcom.

Nie korzystał Pan dotychczas z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację inwestycji mieszkaniowej.

(…) S.A. obecnie funkcjonujący jako (…) jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi KNF i jest uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Zgodnie z § 3 ust. 1 Umowy kredytowej, kredyt został zabezpieczony hipoteką ustanowioną na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego (KW nr (…) prowadzona przez Sąd Rejonowy, Wydział Ksiąg Wieczystych). W grudniu 2009 r. spółdzielcze własnościowe prawo do ww. lokalu zostało przekształcone w odrębną własność na podstawie art. 42 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. Nr 4 poz. 27 z 2001 r.), dla której ustanowiono księgę wieczystą nr (…). W czerwcu 2019 r. nabyli Państwo nieruchomość gruntową składającą się z działki gruntu nr (…), ogrodzoną i zabudowaną dwoma budynkami: budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, dwukondygnacyjnym w zabudowie bliźniaczej oraz garażem (KW nr (…)) położoną w (…). W związku z koniecznością sprzedaży mieszkania w październiku 2019 r. podpisali Państwo aneks do ww. umowy kredytowej przenoszący zabezpieczenie kredytu na hipotekę, ustanowioną na nabytej w czerwcu 2019 r. zabudowanej nieruchomości gruntowej, położonej w (…). W całym okresie kredytowania kredyt był zabezpieczony hipoteką ustanowioną na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub hipoteką ustanowioną na nieruchomości.

Pytanie

Czy w związku ze zmianą zabezpieczenia kredytu (zgodnie ze stanem faktycznym opisanym w poz. 61 wniosku oraz uzupełnieniu wniosku) przysługuje Panu prawo do skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym, zgodnie z § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. od kwoty umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zawartej w Ugodzie z bankiem?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym, udzielonym na cele mieszkaniowe, kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej i w całości przeznaczony na zakup mieszkania dla jednego gospodarstwa domowego (§ 1 ust. 5 pkt 1 oraz z § 1 ust. 6 Rozporządzenia). Ponadto zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. b nie korzystał Pan dotychczas z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej. Spełnia Pan również warunki podane w § 3 pkt 1-3 Rozporządzenia odnośnie czasu udzielenia kredytu (przed 15 stycznia 2015 r.), sposobu jego zabezpieczenia (najpierw spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, następnie hipoteka) oraz rodzaju wydatków (art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych). Jednocześnie uzyskany dochód (przychód) miał miejsce w okresie obowiązywania Rozporządzenia, tj. od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2024 r. (Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz.U. z 2022 r. poz. 2743). Aneks do umowy zmienił wyłącznie przedmiot zabezpieczenia, nie wpłynął natomiast na cel zawarcia umowy kredytowej zatem przysługuje Panu prawo skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym, zgodnie z § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. od kwoty umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, zawartej w Ugodzie z bankiem.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnychświadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności od kredytu mieszkaniowego, zaciągniętego przez Pana, wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu należy wskazać na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że umorzenie przez bank części kwoty kredytu zaciągniętego przez Pana na nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie do uzyskanego przez Pana przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa we wniosku, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Będzie Pan bowiem spełniać wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania. Zmiana nieruchomości stanowiącej przedmiot zabezpieczenia hipotecznego nie ma wpływu na możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku na podstawie ww. rozporządzenia.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Ponadto informuję, że zgodnie z art. 14b § 1 ww. ustawy Ordynacja podatkowa, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Z uwagi na to, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, został złożony przez jednego ze współkredytobiorców, zaznaczam, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla drugiego współkredytobiorcy (Pana żony).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).