Interpretacja indywidualna z dnia 29 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL3.4012.733.2023.2.KFK

Opodatkowanie podatkiem VAT i obowiązek ewidencjonowania przy użyciu kasy fiskalnej opłat o charakterze kar i odszkodowań.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 grudnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 28 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT opłat o charakterze odszkodowań i kar w rejestrach JPK VAT7 oraz braku obowiązku ewidencjonowania operacji dotyczących odszkodowań i kar na kasie fiskalnej.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 8 stycznia 2024 r. (wpływ 12 stycznia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Spółka z siedzibą w Polsce prowadzi ośrodek sportowo-rekreacyjny. Osoby, które chcą korzystać z usługi Spółki, mogą wykupić bilety ryczałtowe na jedną z niżej wymienionych trzech stref:

(…).

Korzystanie przez klientów z wykupionych stref – biletów polega na tym, że mogą oni swobodnie poruszać się w ramach wykupionej strefy i sami decydują, ile czasu spędzą w danej części obiektu. Oznacza to, że np. klient, który wykupił bilet na pobyt w strefie (…) może cały czas przebywać tylko w (…) lub wedle swojej woli podzielić ten czas pomiędzy te części. W momencie wykupienia biletu uprawniającego do wejścia na jedną z wymienionych stref, klient otrzymuje przy kasie pasek basenowy na rękę, (...), do zwrotu przy wyjściu z obiektu. Paski basenowe stanowią niezbędny element składowy systemów obsługi klienta. Paski na rękę służą klientowi do identyfikacji na urządzeniach kontroli dostępu, otwierania szafek ubraniowych oraz rozliczania czasu pobytu w poszczególnych strefach płatnych obiektu.

Po nabyciu biletu w kasie wejściowej klient otrzymuje transponder, który należy założyć na nadgarstku i nosić przez cały czas pobytu w strefach płatnych Kompleksu. Wstęp do poszczególnych stref płatnych Kompleksu i korzystanie ze stref płatnych Kompleksu, w tym korzystanie z usług oferowanych na terenie Kompleksu, odbywa się przy użyciu transpondera. Czas pobytu w strefach Kompleksu liczony jest od chwili przejścia przez bramkę przy kasie wejściowej do chwili odczytu transpondera w kasie wyjściowej.

Opłaty dodatkowe (kary) naliczane są zgodnie z punktem (…) Regulaminu Ogólnego Kompleksu, a rozliczane są na podstawie protokołów zaginięcia/zgubienia, podpisywanych przez klientów.

Klient zobowiązany jest do zapłaty dodatkowej opłaty w (...) za zniszczenie, uszkodzenie lub utratę (zgubienie, kradzież) transpondera – w wysokości (…) zł w przypadku, gdy istnieje możliwość zdalnego rozliczenia transpondera, w pozostałych przypadkach opłata wynosi (…) zł.

Kwoty, które Spółka otrzymuje za zagubione lub zniszczone transpondery, nie są ujmowane w pliku JPK_V7M, ponieważ kwoty te mają charakter odszkodowania, nie towarzyszy im ani świadczenie usług, ani dostawa towarów, a w związku z tym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Klient, który zagubił transponder nie może w tym momencie już skorzystać z usług obiektu. Nie przejdzie przez bramki kontroli, nie przejdzie również do innej strefy, nie będzie mógł skorzystać z szafki szatniowej ani z innych usług oferowanych przez Kompleks.

Rozliczenie klienta, który zagubił lub zniszczył transponder, następuje na podstawie skrupulatnie przeanalizowanej ścieżki klienta. Ścieżka możliwa jest do sprawdzenia dzięki numerowi systemowemu umieszczonemu na paragonie (jeśli klient jeszcze swój paragon posiada), za pomocą zapisów w Elektronicznym Systemie Obsługi Klienta, dostępnego monitoringu, bądź gdy klient wskaże numer szafki szatniowej.

W sytuacji przekroczenia czasu, na który został wykupiony bilet, klient przy kasie wyjściowej otrzymuje paragon fiskalny z doliczoną i opodatkowaną podatkiem VAT opłatą dodatkową za przekroczenie czasu. Opłaca wtedy również ryczałtową opłatę dodatkową (karę, odszkodowanie) za zagubienie bądź zniszczenie transpondera, wg regulaminu jest to kwota (…) zł. Opłata ta nie jest fiskalizowana przez kasy fiskalne, ponieważ kary, odszkodowania nie stanowią zgodnie z art. 29a ustawy o VAT podstawy opodatkowania i nie wymagają wprowadzenia na kasę fiskalną. Klient otrzymuje potwierdzenie zapłaty kary bądź w formie druku KP (Kasa Przyjmie, jeśli zapłata nastąpiła gotówką), bądź potwierdzenie transakcji z terminala płatniczego oraz protokół zaginięcia/zniszczenia.

W innych przypadkach, gdy niemożliwe jest ustalenie ścieżki klienta, zgodnie z Regulaminem opłata dodatkowa (kara, odszkodowanie) wynosi (…) zł. Wartość ta ma działanie prewencyjne i nie zdarzyło się, aby taka kara była zastosowana. Pracownicy Biura Obsługi Klienta dokładnie analizują przebieg ścieżki klienta i dokładają wszelkich starań, aby takiego klienta rozliczyć.

Opłaty dodatkowe mają charakter odszkodowawczy za wyrządzoną szkodę. Spółka w miejsce zagubionych lub zniszczonych transponderów musi zakupić nowe paski basenowe oraz znaleźć i otworzyć w sposób awaryjny zamknięte szafki, co generuje kolejne dodatkowe koszty, dodatkowe zaangażowanie pracowników. Klient płacący karę, odszkodowanie za zagubiony bądź zniszczony transponder nie otrzymuje w zamian żadnej usługi, nie występuje tutaj ekwiwalentność.

W tym miejscu należy jeszcze raz przypomnieć, iż w przypadku zagubienia transpondera klient uiścił już wynagrodzenie za korzystanie z usług oferowanych w obiekcie, wykupując bilet wstępu, a nadmiarowy czas spędzony w obiekcie rozliczony jest po ustaleniu godziny wyjścia. Obie te kwoty wynagrodzenia są uwzględnione na kasie fiskalnej, klient otrzymał paragon fiskalny dokumentujący dokonanie zapłaty. Opłatę za zagubiony transponder nie można zatem wiązać z samym świadczeniem usługi, ma ona wyłącznie charakter odszkodowawczy.

Kary umowne pełniące funkcję odszkodowawczą (rekompensacyjną) za poniesione straty, nie mieszczą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu, wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy, tym samym nie podlegają opodatkowaniu.

Tym samym, kary umowne mające charakter typowo odszkodowawczy, za zdarzenia niemające cech świadczenia wzajemnego, nie stanowią wynagrodzenia za dostawę towaru bądź świadczenie usług, o których mowa w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy VAT i w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Spółka, nie opodatkowując podatkiem VAT i nie ujmując dodatkowych opłat o charakterze odszkodowania, kar w rejestrach JPK VAT7 oraz nie ewidencjonując przez kasy fiskalne uznaje, że postępuje prawidłowo.

Ponadto w uzupełnieniu wniosku zawarli Państwo informację, że Spółka jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

1.Czy Spółka postępuje prawidłowo nie opodatkowując podatkiem VAT opłat o charakterze odszkodowań i kar w rejestrach JPK VAT7?

2.Czy Spółka postępuje prawidłowo nie ewidencjonując operacji dotyczących odszkodowań i kar na kasie fiskalnej?

Państwa stanowisko w sprawie

Spółka kwot, które otrzymuje za zagubione lub zniszczone transpondery, nie ujmuje w pliku JPK_V7M, ponieważ kwoty te mają charakter odszkodowania, nie towarzyszy im ani świadczenie usług ani dostawa towarów, a w związku z tym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podlegają:

1.odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2.eksport towarów;

3.import towarów na terytorium kraju;

4.wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5.wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast przez świadczenie usług – każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:

1.przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2.zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3.świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zatem, usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów.

Co do zasady, każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi usługę w rozumieniu ustawy

o podatku od towarów i usług. Przy czym muszą być spełnione następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby określona czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług. Aby uznać, że dana czynność (świadczenie usługi lub dokonywanie dostawy) podlega opodatkowaniu podatkiem VAT muszą zostać spełnione określone przesłanki. Najważniejszymi z nich są odpłatność i występowanie bezpośredniego związku pomiędzy wykonaniem usługi a otrzymaniem zapłaty. Bezpośredniość można rozumieć np. jako nawiązanie stosunku prawnego, w wyniku którego występuje zobowiązanie do zapłaty z tytułu wykonania jakiejś usługi.

Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczeniem w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podmiotu, który je otrzymał. Zatem, jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas jej otrzymanie nie będzie miało wpływu na podatek od towarów i usług.

Zapłata kary, odszkodowania nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Zatem, kara ma w tym wypadku charakter odszkodowawczy. W konsekwencji nie podlega opodatkowaniu.

Spółka nie opodatkowując podatkiem VAT i nie ujmując dodatkowych opłat o charakterze odszkodowania, kar w rejestrach JPK VAT7 oraz nie ewidencjonując przez kasy fiskalne uznaje, że postępuje prawidłowo.

Spółka uznaje, że wobec postawionych pytań oraz przedstawionych stanów faktycznych, postępuje prawidłowo i zajmuje słuszne stanowisko.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy:

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy:

Z treści przywołanego art. 8 ust. 1 ustawy wynika, że ustawodawca przyjął generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów. Stąd też należy stwierdzić, że definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów”. Jest ona wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Co do zasady, każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania, stanowi usługę w rozumieniu ustawy. Przy czym, muszą być spełnione następujące warunki:

‒w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

‒świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby określona czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług.

Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz świadczącego usługę oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Powyższe stanowisko potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku C-16/93 z 3 marca 1994 r. pomiędzy R. J. Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, Trybunał zauważył, że czynność podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy.

Przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem, w niezbędnym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego.

Odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą, musi istnieć związek przyczynowy.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm., dalej: Kodeks cywilny) rozróżnia dwa rodzaje szkód: deliktową (wynikającą z czynów niedozwolonych) oraz kontraktową (wynikającą z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania umownego).

Jak stanowi art. 361 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 363 § 1 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 415 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 471 Kodeksu cywilnego:

W świetle wyżej przytoczonych przepisów Kodeksu cywilnego szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika oraz na istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Zagadnienie kar umownych reguluje art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że:

Przepis wprowadzający karę umowną ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Kara umowna może obejmować trzy grupy zdarzeń, a mianowicie: niewykonanie zobowiązania, nienależyte wykonanie zobowiązania w ogólności oraz konkretne uchybienia w zakresie sposobu wykonania zobowiązania. Ma na celu „naprawienie szkody”, a więc należy uznać, że jest ona swoistą postacią odszkodowania.

Z cytowanego wyżej art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że kara umowna jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, wprowadzanym do umowy w ramach swobody kontraktowania, mającym na celu wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między stronami w wyniku zawartej przez nie umowy i służy realnemu wykonaniu zobowiązań (wyrok SN z 8 sierpnia 2008 r., sygn. akt V CSK 85/08). Przewidziany umową obowiązek zapłaty kary umownej ma w stosunku do zasadniczego obowiązku dłużnika wynikającego z tej umowy charakter uboczny (akcesoryjny).

Z uwagi na powyższe stwierdzić należy, że jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań i kar umownych nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem. Ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.

Na podstawie art. 29a ust. 1 ustawy:

Katalog elementów dodatkowych wchodzących w skład podstawy opodatkowania określony został w art. 29a ust. 6 ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Z przytoczonych powyżej regulacji wynika, że w przypadku świadczenia usług za podstawę opodatkowania należy uznać całość świadczenia pieniężnego (bądź dokonywanego w innej dopuszczalnej prawem formie) pobieranego od nabywcy. Oznacza to, że do podstawy opodatkowania należy wliczyć pobieraną przez zbywcę wartość (cenę) towarów, a także wszystkie inne elementy zapłaty, będące częściami składowymi świadczenia zasadniczego (tj. świadczenia usług). Dotyczy to wyłącznie kosztów, które zwiększają kwotę należną z tytułu konkretnej transakcji, tj. konkretnej wykonanej usługi. Przepisy art. 29a ust. 6 wymieniają elementy, które powinny być wliczane do podstawy opodatkowania.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że są Państwo czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług i prowadzą Państwo ośrodek sportowo-rekreacyjny. Osoby, które chcą korzystać z usługi Spółki, mogą wykupić bilety ryczałtowe na jedną z trzech dostępnych stref. Klienci mogą swobodnie poruszać się w ramach wykupionej strefy i sami decydują, ile czasu spędzą w danej części obiektu.

W momencie wykupienia biletu uprawniającego do wejścia do stref płatnych Kompleksu, klient otrzymuje przy kasie pasek basenowy na rękę zwany transponderem, który zwraca przy wyjściu z obiektu. Transponder należy założyć na nadgarstku i nosić przez cały czas pobytu w strefach płatnych Kompleksu. Paski basenowe stanowią niezbędny element składowy systemów obsługi klienta i służą klientowi do identyfikacji na urządzeniach kontroli dostępu, otwierania szafek ubraniowych oraz rozliczania czasu pobytu w poszczególnych strefach płatnych obiektu. Wstęp do poszczególnych stref płatnych Kompleksu i korzystanie ze stref płatnych Kompleksu, w tym korzystanie z usług oferowanych na terenie Kompleksu, odbywa się przy użyciu transpondera. Czas pobytu w strefach Kompleksu liczony jest od chwili przejścia przez bramkę przy kasie wejściowej do chwili odczytu transpondera w kasie wyjściowej.

Opłaty dodatkowe (kary) naliczane są zgodnie z Regulaminem Ogólnym Kompleksu, punkt (…), a rozliczane są na podstawie protokołów zaginięcia/zgubienia, podpisywanych przez klientów.

Klient zobowiązany jest do zapłaty dodatkowej opłaty w Biurze Obsługi Klienta za zniszczenie, uszkodzenie lub utratę (zgubienie, kradzież) transpondera – w wysokości (…) zł w przypadku, gdy istnieje możliwość zdalnego rozliczenia transpondera, w pozostałych przypadkach opłata wynosi (…) zł. Klient, który zagubił transponder nie może w tym momencie już skorzystać z usług obiektu. Nie przejdzie przez bramki kontroli, nie przejdzie również do innej strefy, nie będzie mógł skorzystać z szafki szatniowej ani z innych usług oferowanych przez Kompleks.

Rozliczenie klienta, który zagubił lub zniszczył transponder następuje na podstawie skrupulatnie przeanalizowanej ścieżki klienta. Ścieżka możliwa jest do sprawdzenia dzięki numerowi systemowemu umieszczonemu na paragonie (jeśli klient jeszcze swój paragon posiada), za pomocą zapisów w Elektronicznym Systemie Obsługi Klienta, dostępnego monitoringu bądź gdy klient wskaże numer szafki szatniowej.

W sytuacji przekroczenia czasu, na który został wykupiony bilet, klient przy kasie wyjściowej otrzymuje paragon fiskalny z doliczoną i opodatkowaną podatkiem VAT opłatą dodatkową za przekroczenie czasu. Opłaca wtedy również ryczałtową opłatę dodatkową (karę, odszkodowanie) za zagubienie bądź zniszczenie transpondera, wg regulaminu jest to kwota (…) zł. Opłata ta nie jest fiskalizowana przez kasy fiskalne, a klient otrzymuje potwierdzenie zapłaty kary bądź w formie druku KP (Kasa Przyjmie, jeśli zapłata nastąpiła gotówką), bądź potwierdzenie transakcji z terminala płatniczego oraz protokół zaginięcia/zniszczenia.

W innych przypadkach, gdy niemożliwe jest ustalenie ścieżki klienta, zgodnie z regulaminem opłata dodatkowa (kara, odszkodowanie) wynosi (…) zł. Wartość ta ma działanie prewencyjne i nie zdarzyło się, aby taka kara była zastosowana. Pracownicy Biura Obsługi Klienta dokładnie analizują przebieg ścieżki klienta i dokładają wszelkich starań, aby takiego klienta rozliczyć.

Opłaty dodatkowe mają charakter odszkodowawczy za wyrządzoną szkodę. Spółka w miejsce zagubionych lub zniszczonych transponderów musi zakupić nowe paski basenowe oraz znaleźć i otworzyć w sposób awaryjny zamknięte szafki, co generuje kolejne dodatkowe koszty, dodatkowe zaangażowanie pracowników. Klient płacący karę, odszkodowanie za zagubiony bądź zniszczony transponder nie otrzymuje w zamian żadnej usługi, nie występuje tutaj ekwiwalentność. Opłatę za zagubiony transponder nie można zatem wiązać z samym świadczeniem usługi, ma ona wyłącznie charakter odszkodowawczy.

W pierwszej kolejności Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy Spółka postępuje prawidłowo nie opodatkowując podatkiem VAT opłat o charakterze odszkodowań i kar.

Odnosząc się do kwestii objętych zakresem zadanego pytania nr 1 należy stwierdzić, że opłaty nazwane przez Państwa we wniosku jako opłaty o charakterze odszkodowań i kar, uiszczane przez klientów za zniszczenie, uszkodzenie lub utratę (zgubienie, kradzież) transpondera, stanowią w istocie wynagrodzenie za wyświadczenie świadczenia głównego, jakim jest usługa wstępu do stref płatnych Kompleksu. Otrzymana przez Państwa opłata za szkody, jest ściśle związana w tej sytuacji z korzystaniem przez klienta z usługi wstępu do stref płatnych Kompleksu i wiąże się z niewywiązaniem osoby korzystającej z Państwa usług z obowiązków przewidzianych w Regulaminie Ogólnym Kompleksu.

Powyższe zostało potwierdzone w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

20 stycznia 2022 r. TSUE wydał wyrok w sprawie C-90/20 Apcoa Parking Danmark, dotyczącej pobierania przez zarządcę parkingu opłat za naruszenie regulaminu parkowania – analogicznej do sprawy będącej przedmiotem wniosku.

W wyroku tym Trybunał orzekł, że:

Uzasadniając swoje stanowisko Trybunał przypomniał, że zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. c) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. L 347 z 11 grudnia 2006 r. ze zm.), podatkowi VAT podlega odpłatne świadczenie usług na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze:

Po przeanalizowaniu sprawy, Trybunał stwierdził, że w sytuacji takiej, jak rozpatrywana w postępowaniu, główny warunek dotyczący istnienia świadczeń wzajemnych jest spełniony:

Co się tyczy warunku, zgodnie z którym wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy, Trybunał zauważył, że:

W rezultacie Trybunał doszedł do wniosku, że przedmiotowe opłaty kontrolne mają bezpośredni związek z usługą parkingową i w konsekwencji można je uznać za integralną część całkowitej kwoty, którą kierowcy zobowiązali się zapłacić Spółce, decydując się na zaparkowanie swojego pojazdu na jednym z parkingów, którymi Spółka ta zarządza.

Zdaniem Trybunału, pobranie opłat dodatkowych nie byłoby możliwe, gdyby wcześniej nie została wykonana usługa udostępnienia miejsca parkingowego, zatem obowiązek zapłaty opłaty kontrolnej za nieprzestrzeganie regulaminu stanowi jeden z warunków skorzystania z usługi.

W konsekwencji, TSUE doszedł do przekonania, że opłaty kontrolne oraz opłaty za parkowanie są ze sobą powiązane i łącznie stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług – opodatkowane VAT.

Z powołanego orzeczenia wynika także, że:

Zdaniem Trybunału, wniosku tego nie podważa okoliczność, że kwota opłaty kontrolnej jest z góry określona i pozostaje bez konkretnego gospodarczego związku z wartością świadczonej usługi parkingowej oraz to, że opłata kontrolna za nieprawidłowe parkowanie jest uznawana w prawie krajowym za karę:

Ponadto Trybunał zauważył, że:

Z powyższego wynika, że okoliczność, że opłata kontrolna za nieprawidłowe parkowanie jest uznawana w prawie krajowym za karę, nie ma decydującego znaczenia dla kwalifikacji kwoty określonej z góry w umowie o świadczenie usług.

Przy ocenie skutków podatkowych konkretnej opłaty dodatkowej należy w szczególności zwracać uwagę na fakt, czy usługa została rzeczywiście wykonana, czy też nie. Fakt ten ma bowiem istotne znaczenie dla skutków podatkowych pobieranych opłat dodatkowych mających charakter sankcyjny.

Jak podkreślił Trybunał w wyroku C-90/20:

Odnosząc stwierdzenia wynikające z powołanego powyżej orzeczenia TSUE w sprawie C‑90/20 do analizowanej sprawy, zauważyć należy, że jak wynika z przedstawionego przez Państwa opisu sprawy, w przypadku stwierdzenia przez Państwa naruszenia określonych postanowień Regulaminu Ogólnego Kompleksu w zakresie usługi wejścia do stref płatnych Kompleksu, klient korzystający ze świadczonych przez Państwa usług zobowiązany jest do dokonania dodatkowej płatności, która została nazwana przez Państwa opłatą o charakterze odszkodowania i kary.

Obciążają Państwo karą za szkody klienta korzystającego z Kompleksu, który naruszył zasady korzystania z obiektu i zniszczył, uszkodził, zgubił lub ukradł transponder, stanowiący niezbędny element składowy systemów obsługi klienta i służący klientowi do identyfikacji na urządzeniach kontroli dostępu, otwierania szafek ubraniowych oraz rozliczania czasu pobytu w poszczególnych strefach płatnych obiektu.

Zatem, w rozpatrywanej sprawie istnieje bezpośredni związek pomiędzy nałożeniem opłaty za szkody a skorzystaniem z usługi wstępu do stref płatnych Kompleksu. Te dwa świadczenia – korzystanie ze stref płatnych Kompleksu oraz nałożenie wskazanej we wniosku opłaty za szkody – są od siebie wzajemnie zależne, a mianowicie jedno jest dokonywane tylko pod warunkiem dokonania drugiego i odwrotnie.

Podsumowując, w przedstawionym stanie faktycznym, nałożenie opłaty za szkody jest możliwe wyłącznie w przypadku nieregulaminowego skorzystania z Kompleksu i odwrotnie – nieregulaminowe skorzystanie z Kompleksu skutkuje nałożeniem opłaty za szkody.

Tym samym, spełniona jest przesłanka istnienia związku pomiędzy zapłatą przez klienta korzystającego z Kompleksu określonej kwoty pieniężnej, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że zapłata tej kwoty będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z kolei, w odniesieniu do kwestii ujmowania opłat o charakterze odszkodowań i kar w JPK należy wskazać, że szczegółowy zakres danych, jakie ma zawierać ewidencja VAT oraz sposób wykazywania danych w ewidencji przesyłanej w formie JPK_VAT został określony w rozporządzeniu Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz. U. 2019 r. poz. 1988 ze zm.), zwanym dalej „rozporządzeniem”.

Jak wynika z § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia:

Według § 10 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia:

W rozporządzeniu w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług dodano załączniki będące objaśnieniami co do sposobu wypełniania i miejsca składania deklaracji oraz sposobu wykazywania danych w ewidencji przesyłanej zgodnie z art. 109 ust. 3b i 3c ustawy.

W pkt I załącznika „Objaśnienia do deklaracji” wskazano w pkt 4.1., że w części deklaracji dotyczącej obliczenia wysokości podatku należnego wykazuje się wszystkie czynności podlegające opodatkowaniu (wysokość podstawy opodatkowania oraz wysokość podatku należnego), dla których obowiązek podatkowy powstał w okresie rozliczeniowym, za który jest składana deklaracja, po uwzględnieniu korekt wynikających z przepisów o podatku, jeżeli mają wpływ na rozliczenie w tym okresie (…).

Natomiast w pkt II załącznika „Sposób wykazywania danych w ewidencji” wskazano w pkt 3, że podatnik wykazuje w ewidencji dane, które dotyczą realizowanych w danym okresie rozliczeniowym czynności podlegających opodatkowaniu, o których mowa w rozporządzeniu. Pola w ewidencji dotyczące transakcji, które nie były realizowane przez podatnika, podatnik pozostawia puste.

W konsekwencji, skoro jak wskazano wyżej, zapłata kwot o charakterze odszkodowań i kar będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to są Państwo zobowiązani wykazywać wartości sprzedaży tych usług w plikach JPK_VAT.

Podsumowując, przedmiotowe opłaty o charakterze odszkodowań i kar uiszczane przez klientów za nieregulaminowe korzystanie z obiektu, stanowią element wynagrodzenia za świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i w konsekwencji podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy oraz wykazaniu w plikach JPK_VAT.

Zatem, Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest nieprawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również ustalenia, czy Spółka postępuje prawidłowo nie ewidencjonując operacji dotyczących odszkodowań i kar na kasie fiskalnej.

Obowiązek stosowania kas rejestrujących wynika bezpośrednio z art. 111 ustawy o VAT, zgodnie z którym:

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, że obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem, podstawowym kryterium decydującym o obowiązku stosowania ewidencji za pomocą kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń.

Stosownie do art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy:

Sposób prowadzenia przez podatników ewidencji oraz warunki używania kas rejestrujących określono w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. z 2021 r. poz. 1625 ze zm.), zwanym dalej „rozporządzeniem w sprawie kas”.

Stosownie do § 2 pkt 16 rozporządzenia w sprawie kas:

Na podstawie § 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie kas:

Z powyższego wynika, że w momencie dokonania sprzedaży rejestrowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej powstaje obowiązek wydania paragonu nabywcy. Zatem sprzedawca obowiązany jest dołożyć wszelkich starań, aby przekazać do dyspozycji nabywcy wydrukowany z kasy rejestrującej dokument potwierdzający sprzedaż, w momencie dokonania tej sprzedaży.

Powołane przepisy określają generalną zasadę, z której wynika, że w przypadku transakcji realizowanych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych, podatnik co do zasady zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej, a tym samym do dokumentowania każdej transakcji za pomocą paragonu fiskalnego, który musi wydać nabywcy towaru.

Zauważenia w tym miejscu wymaga, że podstawowym kryterium decydującym o obowiązku stosowania ewidencji sprzedaży za pomocą kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń. Jeżeli więc nabywcą danej usługi jest podmiot inny niż wymieniony w art. 111 ust. 1 ustawy, to taka sprzedaż w ogóle nie jest objęta obowiązkiem ewidencjonowania przy użyciu kasy rejestrującej.

Powyżej w interpretacji rozstrzygnięto, że uiszczane przez klientów na Państwa rzecz opłaty o charakterze odszkodowań i kar za nieregulaminowe korzystanie z obiektu, stanowią element wynagrodzenia za świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i w konsekwencji podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy.

Stwierdzić tym samym należy, że w przypadku pobierania przez Państwa opłat o charakterze odszkodowań i kar za nieregulaminowe korzystanie z obiektu, stanowiących element wynagrodzenia za świadczenie usług, występuje sprzedaż, która podlegać będzie obowiązkowi ewidencjonowania przy użyciu kasy rejestrującej zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy.

W konsekwencji, pobierane przez Państwa opłaty o charakterze odszkodowań i kar od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych,za nieregulaminowe korzystanie z obiektu,podlegają obowiązkowi ewidencjonowania przy użyciu kasy rejestrującej zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy.

Zatem, Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zaznacza się, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłegoi zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).