Interpretacja indywidualna z dnia 20 lutego 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT2.4011.594.2023.2.ŁS

Zastosowanie zaniechania poboru podatku - wypłata nadpłaty na podstawie zawartej ugody oraz umorzenie wierzytelności.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 grudnia 2023 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości zastosowania zaniechania poboru podatku. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 31 stycznia 2024 r. (wpływ).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(...) marca 2008 r. w Poznaniu zawarła Pani z A. z siedzibą w V umowę nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHF (dalej „umowa kredytowa”). Jest to umowa kredytu indeksowanego, wypłaconego w złotówkach, którego saldo wyrażone jest we franku szwajcarskim.

(...) listopada 2013 r. A. zmienił nazwę na B.

(...) lutego 2015 r. zawarła Pani z B. aneks do umowy kredytowej, na mocy którego spłata kredytu odbywała się we franku szwajcarskim.

Umowa kredytowa zawarta została w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Przedmiotem zakupu finansowanego kredytem była działka gruntu nr 1, położona w Polsce, w miejscowości C, gmina D, województwo E (dalej „działka”). Dokonała Pani zakupu ww. działki, na prawach własności, w celu jej odrolnienia, a następnie wybudowania na niej domu i docelowego zamieszkania w nim.

Niestety po dokonaniu transakcji Pani sytuacja osobista oraz finansowa uległy istotnym zmianom, co zmusiło Panią do przeprowadzki na teren województwa E oraz uniemożliwiło Pani odrolnienie działki.

Działka oznaczona jest w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego symbolem 2, oznaczającym teren zabudowy mieszkaniowej. Obecnie wszystkie okoliczne działki są odrolnione oraz pobudowano na nich domy mieszkalne. Wciąż jest Pani właścicielką tej działki, jednakże z uwagi na obecne miejsce zamieszkania, bezprzedmiotową byłaby budowa tam domu dla siebie. Niemniej jednak, w chwili zawierania umowy kredytowej, faktycznym celem zakupu działki było pobudowanie na niej domu i zamieszkanie tam.

Umowa kredytowa zabezpieczona została m in. hipoteką ustanowioną na kredytowanej nieruchomości.

W związku ze stosowaniem przez B. (wcześniej A.) w umowie kredytowej klauzul niedozwolonych, (...) marca 2020 r. wniosła Pani przeciwko B., do Sądu Okręgowego w V, pozew o ustalenie nieważności umowy kredytowej oraz o zapłatę kwoty wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, jako nienależnych Bankowi. Pozew zawierał również roszczenia ewentualne. W sprawie, która toczy się przed Sądem Okręgowym w V pod sygnaturą akt (...), wyznaczony został termin rozprawy.

W toku postępowania B. zwrócił się do Pani z propozycją zawarcia ugody pozasądowej, w wyniku której Pani zadłużenie zostałoby umorzone do tego stopnia, że zawarcie tej ugody zamknęłoby umowę kredytową, a ponadto z dokonanych już przez Panią spłat rat kapitałowo-odsetkowych powstałaby nadpłata, którą B. zwróciłby Pani w formie przelewu na rachunek bankowy.

Nadpłata ta podlegałaby zwrotowi jako świadczenie nienależnie wpłacone przez Panią na rzecz B. Zawarcie ugody wiązałoby się również z cofnięciem pozwu i umorzeniem postępowania sądowego toczącego się przed Sądem Okręgowym w V pod sygnaturą akt (...).

Nigdy wcześniej nie korzystała Pani z umorzenia wierzytelności z innego kredytu hipotecznego. Kredyt hipoteczny został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pani wątpliwość dotyczy dwóch aspektów, tj. tego czy w przypadku zawarcia ugody pozasądowej z Bankiem wypłacona Pani nadpłata będzie dla Pani neutralna podatkowo czy też ewentualnie podlegałaby zaniechaniu poboru podatku dochodowego na podstawę rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r.w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, a także tego czy umorzona część zobowiązania z umowy kredytowej podlegałaby zaniechaniu poboru podatku dochodowego na podstawie ww. rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Ugoda z Bankiem nie została jeszcze podpisana. W chwili obecnej rozważa Pani jej podpisanie.

Wskazana kwota nadpłaty w przypadku zawarcia ugody stanowiłaby kwotę nienależnie przez Panią wpłaconą ze środków własnych, tytułem spłaty zaciągniętego w 2008 r. kredytu hipotecznego.

Ugoda zawierałaby postanowienie, iż po przewalutowaniu kredytu na złote polskie i ustaleniu salda zadłużenia w złotówkach, część z tego salda uległaby umorzeniu, a Bank zwolniłby Panią w tej części z długu. Umorzona część stanowiłaby kwotę kapitału.

Bank, który udzielił Pani kredytu jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Kredyt hipoteczny, wskazany we wniosku, został zaciągnięty na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej.

Pytania

Czy kwota stanowiąca nadpłatę, którą B. zwróciłby Pani w wyniku zawartej ugody będzie dla Pani neutralna podatkowo czy też ewentualnie podlegać będzie zaniechaniu poboru podatku dochodowego na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe oraz czy kwota umorzenia powstała w wyniku zawarcia ugody podlegać będzie zaniechaniu poboru podatku dochodowego na podstawie ww. rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r.?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, nadpłata powstała w wyniku zawarcia zaproponowanej przez B. ugody pozasądowej jest dla Pani neutralna podatkowo, bowiem stanowić będzie zwrot przez Bank nienależnego mu świadczenia, które już Pani uiściła. Istotą ugody zawartej z Bankiem będzie bowiem ustalenie przez strony, że ostatecznie na podstawie umowy kredytowej należna B była kwota wskazana w treści ugody. Wszystkie Pani wpłaty ponad tę kwotę stanowić będą od tej chwili świadczenie nienależne Bankowi i podlegać będą zwrotowi. Nie będą więc one stanowić po Pani stronie przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Gdyby jednak organ uznał inaczej, aktualna dla ww. nadpłaty pozostanie poniższa argumentacja odnosząca się do umorzenia części zobowiązania wynikającego z umowy kredytowej.

W Pani ocenie umorzenie to podlegać będzie zaniechaniu poboru podatku dochodowego na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (dalej „rozporządzenie”).

Kwota umorzenia stanowić będzie bowiem inne źródło przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wskazany w art. 20 ust. 1 tej ustawy katalog przychodów z innych źródeł nie stanowi katalogu zamkniętego, a więc brak jest przeszkód prawnych do zakwalifikowania jako inny przychód źródła przychodu, które nie jest wprost wymienione w przepisach ustawy.

Niemniej jednak, zakupiona przez Panią nieruchomość, sfinansowana poprzez kredyt hipoteczny w wyniku zawarcia umowy kredytowej, zakupiona została na cele mieszkaniowe.

W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego działka oznaczona jest jako teren zabudowy mieszkaniowej. Z przyczyn niezależnych do dnia dzisiejszego działka nie została odrolniona i nie pobudowała Pani na niej domu, jednak to właśnie zamieszkanie w domu wybudowanym na tej działce było celem jej zakupu w 2008 r.

Zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.

Zgodnie z ust. 2 tego przepisu kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Jak już wskazywała Pani, umowę kredytową podpisała Pani w celu uzyskania kredytu na sfinansowanie zakupu działki na własne cele mieszkaniowe oraz nigdy nie korzystała Pani z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej, więc wypełnia Pani kryteria zawarte w § 1 rozporządzenia.

Z kolei zgodnie z treścią § 3 rozporządzenia, ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Umowa kredytowa zawarta została (...) marca 2008 r., a więc przed 15 stycznia 2015 r., zaś A. był podmiotem, o którym mowa w § 3 pkt 1 rozporządzenia. Kredyt zabezpieczony był hipoteką ustanowioną na kredytowanej nieruchomości i zaciągnięty został na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wreszcie, zgodnie z treścią § 1 rozporządzenia zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2024 r. Ugoda nie została jeszcze zawarta, ale z pewnością nastąpi to na początku 2024 r., a więc wypłata nadpłaty nastąpi przed 31 grudnia 2024 r.

W Pani ocenie wypełnia Pani więc wszystkie kryteria do objęcia zaniechaniem poboru podatku dochodowego na podstawie rozporządzenia, zarówno w zakresie kwoty odpowiadającej umorzonej części zobowiązania wynikającego z umowy kredytowej, jak i ewentualnie w przypadku nadpłaty zwróconej przez Bank po zawarciu ugody, w przypadku uznania przez organ, że nie jest ona neutralna podatkowo.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

-pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

-pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku.

Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Źródłami przychodów są:

1)stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;

2)działalność wykonywana osobiście;

3)pozarolnicza działalność gospodarcza;

4)działy specjalne produkcji rolnej;

5)(uchylony)

6)najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;

7)kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;

8)odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)innych rzeczy,

–jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;

8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;

9)inne źródła.

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 omawianej ustawy.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z analizy przedstawionego przez Panią opisu zdarzenia wynika m.in. że w 2008 r. zawarła Pani umowę o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych waloryzowany kursem CHF, tj. umowę kredytu indeksowanego, wypłaconego w złotówkach, którego saldo wyrażone jest we franku szwajcarskim. Umowa kredytowa zawarta została w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Przedmiotem zakupu finansowanego kredytem była działka gruntu. Dokonała Pani zakupu ww. działki, na prawach własności, w celu jej odrolnienia, a następnie wybudowania na niej domu i docelowego zamieszkania w nim. Niestety po dokonaniu transakcji Pani sytuacja osobista oraz finansowa uległy istotnym zmianom, co zmusiło Panią do przeprowadzki oraz uniemożliwiło Pani odrolnienie działki. Działka oznaczona jest w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego symbolem 2, oznaczającym teren zabudowy mieszkaniowej. Umowa kredytowa zabezpieczona została m.in. hipoteką ustanowioną na kredytowanej nieruchomości. Kredyt hipoteczny został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z podatku dochodowym od osób fizycznych. Bank, który udzielił Pani kredytu jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów. Kredyt hipoteczny, wskazany we wniosku, został zaciągnięty na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej. W związku ze stosowaniem przez Bank w umowie kredytowej klauzul niedozwolonych wniosła Pani przeciwko Bankowi pozew o ustalenie nieważności umowy kredytowej oraz o zapłatę kwoty wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, jako nienależnych Bankowi. W toku postępowania Bank zwrócił się do Pani z propozycją zawarcia ugody pozasądowej, w wyniku której Pani zadłużenie zostałoby umorzone do tego stopnia, że zawarcie tej ugody zamknęłoby umowę kredytową, a ponadto z dokonanych już przez Panią spłat rat kapitałowo-odsetkowych powstałaby nadpłata, którą Bank zwróciłby Pani w formie przelewu na rachunek bankowy. Nadpłata ta podlegałaby zwrotowi jako świadczenie nienależnie wpłacone przez Panią na rzecz Banku. Kwota nadpłaty, w przypadku zawarcia ugody, stanowiłaby kwotę nienależnie przez Panią wpłaconą ze środków własnych, tytułem spłaty zaciągniętego w 2008 r. kredytu hipotecznego. Ugoda zawierałaby postanowienie, iż po przewalutowaniu kredytu na złote polskie i ustaleniu salda zadłużenia w złotówkach, część z tego salda uległaby umorzeniu, a Bank zwolniłby Panią w tej części z długu. Umorzona część stanowiłaby kwotę kapitału. Nigdy wcześniej nie korzystała Pani z umorzenia wierzytelności z innego kredytu hipotecznego. Ugoda z Bankiem nie została jeszcze podpisana. W chwili obecnej rozważa Pani jej podpisanie.

Powzięła Pani wątpliwość, czy w związku z planowanym zawarciem ugody z Bankiem, kwota wypłacona przez Bank, jako zwrot nienależnie wpłaconych przez Panią rat kapitałowo-odsetkowych tytułem spłaty zaciągniętego w 2008 r. kredytu hipotecznego stanowić będzie dla Pani przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz czy kwota umorzenia przez Bank wierzytelności z tytułu zaciągniętego w 2008 r. kredytu hipotecznego będzie objęta rozporządzeniem Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

W związku z tym wyjaśnienia wymaga, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo.

Wobec powyższego wypłata przez Bank na Pani rzecz, zawartej w ugodzie, stanowiącej zwrot nienależnie przez Panią wpłaconej ze środków własnych kwoty, tytułem spłaty zaciągniętego w 2008 r. kredytu hipotecznego będzie dla Pani neutralna podatkowo i nie będzie powodować po Pani stronie powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W wyniku zwrotu nadpłaty kredytu w ramach zawartej ugody nie osiągnie Pani konkretnego przysporzenia majątkowego, a w związku z tym nie będzie ciążył na Pani obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Przystępując natomiast do oceny skutków podatkowych umorzenia Pani przez Bank wierzytelności z tytułu zaciągniętego w 2008 r. kredytu hipotecznego, wskazać należy, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Na skutek umorzenia kredytu, jego części lub odsetek kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, wartość umorzonej Pani kwoty wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego, na podstawie ugody z Bankiem, którą zamierza Pani zawrzeć, stanowić będzie dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Jednakże, przychód taki może skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych, bowiem zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102) w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe:

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

W konsekwencji stwierdzić należy, że kwota wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2008 r., która zostanie Pani umorzona przez Bank w ramach zawarcia ugody, będzie stanowić dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, do którego zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Przy czym zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych będzie miało zastosowanie wówczas, gdy ugodę z Bankiem, na mocy której dojdzie do ww. umorzenia wierzytelności, zawrze Pani w okresie obowiązywania ww. rozporządzenia, tj. do 31 grudnia 2024 r.

Tym samym Pani stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia (...) marca2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”. Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.