Dłużnik sprzedał nieruchomość, by nie spłacać zobowiązania? Wierzyciel musi działać, i to szybko

Przy zbiegu windykacji należności zabezpieczonych hipoteką i tych ze skargi pauliańskiej pierwszeństwo mają te, które jako pierwsze zostały ujawnione w księdze wieczystej. Dla poszkodowanych przez bankrutów uciekających ze swym majątkiem oznacza to, że nie można zwlekać z roszczeniami

Chodzi o uchwałę, którą Sąd Najwyższy w składzie trzech sędziów podjął 2 lutego 2022 r. (sygn. akt III CZP 32/22). Sprawa - w dużym uproszczeniu - dotyczyła sporu koncentrującego się wokół nieruchomości (znajdującej się w tym konkretnym przypadku formalnie w użytkowaniu wieczystym), którą nieuczciwy dłużnik (nazwijmy go: podmiot A), uciekając z majątkiem przed swoim wierzycielem (podmiot B), sprzedał osobie trzeciej (podmiot C). Wierzyciel B - korzystając z tzw. skargi pauliańskiej - po pewnym czasie zdołał doprowadzić do uznania przez sąd za bezskuteczną czynności zbycia prawa wieczystego tej nieruchomości osobie trzeciej. Tyle że tymczasem nowy posiadacz nieruchomości (podmiot C) zaciągnął pożyczkę, która to transakcja została zabezpieczona hipoteką na rzeczonej nieruchomości (pojawił się zatem kolejny wierzyciel ‒ podmiot D). Sąd Najwyższy stanął przed pytaniem, które roszczenie egzekucyjne dotyczące prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości ma pierwszeństwo: czy roszczenie wierzyciela pauliańskiego (podmiotu B), czyli pierwotnego poszkodowanego wierzyciela, przed którym uciekł nieuczciwy dłużnik, pozbywając się nieruchomości, czy też roszczenie tego wierzyciela, który po sprzedaży nieruchomości osobie trzeciej udzielił nowemu nabywcy pożyczki zabezpieczonej hipoteką (podmiotu D).