Reprezentacje pracowników. Związki zawodowe

Związki zawodowe są najpowszechniejszym reprezentantem praw i interesów pracowniczych i innych osób, którym ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (DzU z 2001 r. nr 79, poz. 854 ze zm.) przyznaje prawo tworzenia i wstępowania do związku zawodowego. Rola organizacji związkowych wynika z długoletniej tradycji ukierunkowanej zwłaszcza na problematykę układową i związaną ze sporami zbiorowymi.

Zanim pracodawca otrzyma informację, iż u niego w zakładzie działa zakładowa organizacja związkowa, może zostać poinformowany, że ma do czynienia z tymczasową organizacją związku zawodowego. Nazwa ta ma przejściowy charakter, ale organizacja o tej nazwie korzysta ze wszystkich uprawnień organizacji zakładowej. W tym początkowym momencie organizacja związkowa kształtuje swoje organy i ustala wewnętrzne zasady funkcjonowania, niemniej jednak liczba zrzeszonych w danej organizacji członków pozwala na ujawnienie się pracodawcy.

Organizacja związkowa w początkowej fazie rozwoju musi:

• powstać - zawiązać się,

• zarejestrować się,

• poinformować pracodawcę o swoim istnieniu.

Utworzenie zakładowej organizacji związkowej następuje w wyniku podjęcia uchwały przez co najmniej 10 osób uprawnionych do takiego działania (art. 25¹ ust. 1 pkt 1 ustawy o związkach zawodowych). Od dnia podjęcia tej uchwały organizacja związkowa może działać. Kolejny krok to rejestracja. Należy pamiętać, że rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym podlega związek zawodowy, natomiast jego jednostki organizacyjne (organizacje zakładowe, międzyzakładowe) rozpoczynają działalność w sposób określony statutem takiego związku (art. 14 ustawy o związkach zawodowych). Nowa organizacja związkowa, która nie ma swojej struktury ogólnokrajowej, obowiązkowo podlega rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).

Pracodawca ma prawo zwrócić się do zakładowej organizacji związkowej o wyciąg z rejestru sądowego, ale nie musi go otrzymać.