Dokumenty księgowe w podatku od towarów i usług

Część I.

1. Faktury VAT

Wśród dowodów księgowych dokumentujących zawierane transakcje najczęściej występują faktury VAT. Choć obowiązek ich wystawiania wynika z przepisów prawa podatkowego, to jednak fakt wprowadzenia tych dokumentów do obrotu ma swoje konsekwencje także w zakresie prawa cywilnego.

Podstawowe zasady wystawiania faktur VAT w ustawie z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej: ustawą o VAT, a ich uszczegółowienie zostało zawarte w rozporządzeniu Ministra Finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 95, poz. 798 ze zm.), zwanym dalej: rozporządzeniem w sprawie faktur.

1.1. Podmioty zobowiązane do wystawiania faktur VAT

Faktury VAT są wystawiane przez:

l podatników podatku od towarów i usług, którymi w świetle art. 15 ustawy o VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą¹, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności (art. 106 ust. 1 ustawy o VAT);

l podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni lub zwolnieni, dokonujących dostawy towarów lub świadczenia usług, jeżeli miejscem opodatkowania tych czynności jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju lub terytorium państwa trzeciego i dla tych czynności podatnicy ci nie są zidentyfikowani dla podatku od wartości dodanej lub - w przypadku terytorium państwa trzeciego - podatku o podobnym charakterze (art. 106 ust. 2 ustawy o VAT);

 osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne niebędące podatnikami, o których mowa w art. 15 ustawy, jeżeli dokonują wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu, w przypadku gdy okoliczności nie wskazują na zamiar wykonywania tej czynności w sposób częstotliwy (§ 8 ust. 2 rozporządzenia w sprawie faktur);