Błędy w uchwałach dotyczących diet radnych

W 2023 i 2024 roku gminy przegrały wiele spraw dotyczących stwierdzenia nieważności uchwał o ustalaniu wysokości oraz o zasadach wypłacania dietradnym. Sprawy wnoszą do sądów prokuratorzy oraz wojewodowie – zarzucając gminom m.in. złe skonstruowanie systemu wyliczania diet. Poniżej wskazujemy najczęstsze błędy dotyczące zapisów w takich uchwałach.

Najczęściej stawiane są trzy zarzuty.

1. Brak publikacji uchwały w wojewódzkim dzienniku urzędowym – gmina nie kwalifikuje uchwały jako aktu prawa miejscowego. 

2. Brak mechanizmu obniżania diety miesięcznej radnemu, który był nieaktywny w zakresie wykonywania swoich obowiązków – co prowadzi do zbliżenia charakterem diet do wynagrodzenia z umowy o pracę – a radni nie mają przecież podpisanej takiej umowy.

3. Oparcie mechanizmu obniżania wysokości o obecność radnego na sesji rady i komisjach stałych – z pominięciem np. jego spotkań z mieszkańcami czy innych obowiązków.

Błąd nr 1. Brak publikacji uchwały w wojewódzkim dzienniku urzędowym

To najłatwiejszy do skorygowania błąd popełniany przez samorządowców. Nie ma tu żadnych niejasności prawnych. NSA prezentuje jednoznaczne stanowisko. Najnowszym przykładem jest wyrok NSA z 13 marca 2024 r. (sygn. akt III OSK 1522/22). Sąd podkreślił (na przykładach), że w orzecznictwie sądów administracyjnych nie ma wątpliwości, iż uchwała rady gminy ustalająca diety przysługujące radnym jest aktem prawa miejscowego.