Postanowienie SN z dnia 12 marca 2024 r., sygn. II USK 429/22

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Zbigniew Korzeniowski

w sprawie z odwołania A. I.
‎przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w Białymstoku
‎o ustalenie wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne,
‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 12 marca 2024 r.,
‎skargi kasacyjnej odwołującej się od wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku
‎z dnia 20 maja 2022 r., sygn. akt III AUa 1147/21,

1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,

2. nie obciąża skarżącej kosztami postępowania kasacyjnego strony pozwanej.

UZASADNIENIE

Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z 20 maja 2022 r. oddalił apelację A. I. od wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach z 26 maja 2021 r., który oddalił jej odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Białymstoku z 31 maja 2019 r., stwierdzającej, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, w tym dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, w kwocie 9.365 zł A. I. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od 1 września 2014 r. jest nieważna z mocy prawa, zgodnie z art. 58 k.c. i ma na celu obejście przepisów ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz, że podstawa wymiaru składek wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia od 1 września 2014 r., zaś od 1 maja 2015 r. 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

Spór dotyczył kwestii, czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest uprawniony do kontroli i korekty zadeklarowanej przez A. I. podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i dobrowolne ubezpieczenie chorobowe z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od 1 września 2014 r.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Zakład jest uprawniony do wydawania decyzji m.in. w zakresie indywidualnych spraw dotyczących ustalania wymiaru składek. System ubezpieczeń społecznych oparty jest na zasadzie równego traktowania wszystkich ubezpieczonych, którzy ten system tworzą. Zgodnie z art. 2a ust. 2 ustawy systemowej zasada równego traktowania dotyczy w szczególności warunków objęcia systemem ubezpieczeń społecznych, obowiązku opłacania i obliczania wysokości składek na ubezpieczenie społeczne, obliczania wysokości świadczeń oraz okresu wypłaty świadczeń i zachowania prawa do świadczeń. Powyższe reguły dotyczą również osób wykonujących pozarolniczą działalność, a zatem osób samodzielnie deklarujących wysokość podstawy wymiaru składek zgodnie z art. 18 ust. 8 ustawy systemowej. Oznacza to, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych w celu realizacji zasady równego traktowania wszystkich ubezpieczonych jest uprawniony do przeciwdziałania nadużyciom prawa do świadczeń także osób samodzielnie deklarujących podstawę wymiaru składek.