Opodatkowanie dochodów uzyskanych w Niemczech.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

• nieprawidłowe – w części dotyczącej opodatkowania emerytury uzyskanej w Polsce według 12% stawki podatkowej,
• prawidłowe – w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 stycznia 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania dochodów uzyskanych z pracy w Niemczech. Uzupełnił Pan wniosek – na wezwania – pismem z 23 lutego 2024 r. (data wpływu 28 lutego 2024 r.) oraz pismem z 28 marca 2024 r. (data wpływu 29 marca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan (…). W 2023 r otrzymywał Pan emeryturę w okresie od 1 października 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. w łącznej wysokość (...) zł netto, co według Pana indywidualnego przeliczenia wyniosło około (…) zł brutto. Nie posiada Pan jeszcze poświadczenia przychodu z (…). Ponadto od 18 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. był Pan zatrudniony na czas określony na podstawie „(…), Niemcy, gdzie za cały okres zatrudnienia uzyskał Pan dochód brutto w wysokości (…) euro, co w przeliczeniu na polski złoty wyniosło około (…) zł (przy zastosowaniu kursu średniego NBP z ostatniego dnia poprzedzającego dzień wypłaty świadczenia). W okresie zatrudnienia na podstawie kontraktu z (…) nie płacił Pan żadnych podatków od przychodu poza granicami kraju i jak wynika z Pana wiedzy, Pana dochód nie był zgłaszany w żadnym organie podatkowym w Niemczech. Całość Pana przychodu brutto w 2023 r. w Polsce i w Niemczech wyniosła około (…) zł.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

Posiada Pan stałe miejsce zamieszkania w Polsce i tylko w Polsce. Jest Pan obywatelem Polski.

Posiada Pan nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce. W 2023 r. przebywał Pan ponad 183 dni w Niemczech.

Kontrakt zawarty przez Pan z (…), Niemcy miał charakter umowy o pracę na czas określony. Nie była to umowa zlecenie.

W Niemczech przebywał Pan ponad 183 dni w roku 2023. Wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia wypłacała kwatera główna sił sojuszniczych w Europie zlokalizowana w (…).

Wynagrodzenie nie zostało przez Pana otrzymane w związku z Pana pobytem poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w celu udziału w konflikcie zbrojnym lub dla wzmocnienia sił państwa albo państw sojuszniczych, misji pokojowej, akcji zapobieżenia aktom terroryzmu lub ich skutkom, a także w związku z pełnieniem funkcji obserwatora w misjach pokojowych organizacji międzynarodowych i sił wielonarodowych. Wynagrodzenie nie zostało uzyskane przez Pana jako członka służby zagranicznej.

Pytanie

W jaki sposób opodatkowane powinny być Pana przychody w złotych i euro (po przeliczeniu na złote według przepisów) i czy od przychodu uzyskanego poza granicami kraju może Pan odliczyć 30% diety obowiązującej w Niemczech na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 20 Ustawy o PIT?

Pana stanowisko w sprawie

Według Pana, dochody polskiego rezydenta z tytułu pracy najmniej wykonywanej na terytorium Niemiec co do zasady są zwolnione z opodatkowania w Polsce na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Dochód za pracę w Niemczech podlega wykazaniu w załączniku PIT/ZG do zeznania rocznego PIT-36, w przypadku osiągania przez podatnika również innych dochodów opodatkowanych w Polsce według skali podatkowej (np. z polskiej emerytury), w celu ustalenia stopy procentowej zgodnie z metodą unikania podwójnego opodatkowania, w tym przypadku metodą wyłączenia z progresją. Powyższa metoda unikania podwójnego opodatkowania polega na tym, że w Polsce dochód z Niemiec korzysta ze zwolnienia z opodatkowania, jednak ma on wpływ na ustalenie stopy procentowej, według której jest obliczany należny podatek od dochodu osiągniętego w Polsce. Na podstawie przytoczonych powyżej faktów uważa Pan, że zobowiązany jest do zapłacenia podatku dochodowego w wysokości 12% od kwoty (…) PLN (powinno być: (…) PLN – dopisane przez organ) uzyskanej w Polsce, a przychód z pracy w Niemczech jest opodatkowany zerowym podatkiem dochodowym, czyli jest Pan zwolniony z płacenia podatku od przychodu uzyskanego w Niemczech. Według Pana opinii powinien Pan mieć prawo odliczyć 30% diety od dochodu uzyskanego za granicą kraju w 2023 r. W przypadku Pana błędnego rozumowania i zaistnienia konieczności zapłacenia podatku dochodowego prosi Pan o informację na temat ewentualnej możliwości odliczenia 30% diety od przychodu z Niemiec.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Przepisy ogólne

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 3 ust. 1a ww. ustawy:

Jak wynika z art. 4a ustawy:

Z opisu stanu faktycznego wynika, że posiada Pan miejsce zamieszkania w Polsce i jest Pan obywatelem Polski. Posiada Pan nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce. Jest Pan (…). W 2023 r otrzymywał Pan emeryturę w okresie od 1 października 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. z (…). Ponadto od 18 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. był Pan zatrudniony na czas określony na podstawie kontraktu z (…), Niemcy. Kontrakt zawarty przez Pana z (…) miał charakter umowy o pracę na czas określony.

Zatem, w Pana przypadku mają zastosowanie przepisy Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisana w Berlinie 14 maja 2003 r. (Dz. U. z 2005 r. nr 12 poz. 90, dalej „Umowa”, „Umowa polsko – niemiecka”).

Opodatkowanie dochodów z tytułu kontraktu mającego charakter umowy o pracę w świetle umowy polsko – niemieckiej.

Zgodnie z postanowieniami art. 4 ust. 1 ww. Umowy:

W myśl art. 15 ust. 1 ww. Umowy:

Ponadto, stosownie do art. 15 ust. 2 ww. Konwencji:

Zgodnie z Komentarzem do Modelowej Konwencji OECD (pkt 1) w zakresie art. 15 ust. 1, ustalającym ogólną zasadę w zakresie opodatkowania dochodu z tytułu pracy najemnej, z wyjątkiem emerytur, taki dochód podlega opodatkowaniu w państwie, w którym praca jest rzeczywiście wykonywana. Praca jest wykonywana w miejscu, w którym osoba fizycznie przebywa, gdy wykonuje pracę, za którą otrzymuje wynagrodzenie.

Miejsce opodatkowania dochodów z pracy, zgodnie z umowami/Konwencjami o unikaniu podwójnego opodatkowania, uzależnione jest nie tyle od podmiotu wypłacającego wynagrodzenie, co od miejsca wykonywania pracy. Za miejsce wykonywania pracy należy uznać zawsze to miejsce, w którym osoba fizyczna przebywa, kiedy wykonuje pracę, za którą otrzymuje wynagrodzenie. Pierwszeństwo w opodatkowaniu dochodów z pracy najemnej ma zawsze to państwo, w którym praca jest wykonywana.

Artykuł 15 ust. 1 powołanej Umowy stanowi, że wynagrodzenie osoby mającej miejsce zamieszkania w Polsce podlega opodatkowaniu tylko w Polsce, chyba że praca wykonywana jest na terytorium Niemiec. W takim przypadku dochód ten podlega opodatkowaniu także w Niemczech.

Natomiast art. 15 ust. 2 ww. Umowy określa wyjątek od powyższej zasady, zgodnie z którym wynagrodzenie podlega opodatkowaniu tylko w państwie zamieszkania, czyli w Polsce, o ile łącznie zostaną spełnione określone w tym artykule warunki.

Zgodnie z pierwszym warunkiem, określonym w art. 15 ust. 2 lit. a) cytowanej Umowy, pracownik winien przebywać w Niemczech przez okres lub okresy nieprzekraczające łącznie 183 dni podczas dwunastomiesięcznego okresu, rozpoczynającego się lub kończącego w danym roku podatkowym.

Drugi warunek, określony w art. 15 ust. 2 lit. b) ww. Umowy wskazuje, że wynagrodzenie musi być wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma w tym drugim Państwie (Niemczech) miejsca zamieszkania lub siedziby.

Z kolei, zgodnie z trzecim warunkiem określonym w art. 15 ust. 2 lit. c) powołanej Umowy, wynagrodzenie nie może być ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w drugim Państwie (Niemczech).

W świetle powyższego stwierdzam, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. Umowy, wynagrodzenia pracownika mającego miejsce zamieszkania w Polsce, podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce, chyba że praca jest wykonywana na terytorium Niemiec. W takiej sytuacji wynagrodzenia podlegają opodatkowaniu zarówno w państwie wykonywania pracy, tj. w Niemczech, jak i w państwie rezydencji, tj. w Polsce. Jednocześnie w celu zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu należy zastosować określoną w umowie metodę unikania podwójnego opodatkowania.

Z kolei w sytuacji, gdy łącznie zostaną spełnione warunki określone w cytowanym art. 15 ust. 2 umowy, to otrzymane przez osobę fizyczną mającą miejsce zamieszkania dla celów podatkowych na terytorium Polski wynagrodzenie z tytułu pracy najemnej wykonywanej w Niemczech podlega co do zasady opodatkowaniu wyłącznie w Polsce.

Niespełnienie któregokolwiek z ww. warunków oznacza, że zgodnie z art. 15 ust. 1 umowy, wynagrodzenie podlega opodatkowaniu w państwie miejsca zamieszkania podatnika oraz w państwie, w którym praca jest wykonywana.

Z uzupełnienia wynika, że od 18 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. był Pan zatrudniony na czas określony na podstawie kontraktu z (…), Niemcy. Kontrakt zawarty przez Pana z (…) miał charakter umowy o pracę na czas określony. W Niemczech przebywał Pan ponad 183 dni w roku 2023. Wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia wypłacała kwatera główna sił sojuszniczych w Europie zlokalizowana w (…).

W Pana sprawie nie wszystkie przesłanki zostały spełnione łącznie. Jak wynika z wniosku przebywał Pan powyżej 183 dni na terytorium Niemiec. Ponadto wynagrodzenie jest wypłacane przez (…).

Tym samym, dochód z umowy o pracę uzyskany od 18 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. na terytorium Niemiec, stosownie do art. 15 ust. 1 Umowy podlega opodatkowaniu zarówno w państwie wykonywania pracy, czyli w Niemczech, jak i w państwie zamieszkania, tj. w Polsce.

Celem uniknięcia dwukrotnego opodatkowania tego samego dochodu należy zastosować przewidzianą w Umowie polsko – niemieckiej metodę unikania podwójnego opodatkowania, o której mowa w art. 24 ust. 2 lit. a) Umowy:

Opodatkowanie dochodów z tytułu kontraktu mającego charakter umowy o pracę w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odpowiednikiem wyżej wskazanego przepisu art. 24 ust. 2 lit. a) Umowy w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych jest art. 27 ust. 8 ustawy (metoda wyłączenia z progresją).

Przepis art. 27 ust. 8 ustawy stanowi, że:

W przypadku metody wyłączenia z progresją dochody uzyskane za granicą są na podstawie Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zwolnione od podatku w Polsce, ale dochody te uwzględnia się do ustalania stopy procentowej, według której zapłaci się podatek od polskich przychodów (dochodów) opodatkowanych według skali podatkowej.

Metodę opodatkowania przedstawioną w wyżej powołanym art. 27 ust. 8 ww. ustawy stosuje się wyłącznie w przypadku, jeżeli podatnik oprócz dochodów zwolnionych z opodatkowania na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, osiągnął inne dochody podlegające opodatkowaniu w Polsce na ogólnych zasadach albo chciał skorzystać z preferencyjnego rozliczenia rocznego np. łącznie z małżonkiem. W przeciwnym razie, podatnik nie ma obowiązku składania zeznania podatkowego w Polsce.

Uzyskany przez Pana w okresie od 18 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. dochód z pracy najemnej wykonywanej w Niemczech, zgodnie z postanowieniami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec, podlegał opodatkowaniu zarówno Polsce jak i w Niemczech. Jednakże, tak uzyskany dochód ze stosunku pracy, zgodnie z art. 24 ust. 2 lit. a) ww. umowy był zwolniony w Polsce z opodatkowania. Do dochodu w Polsce ma zastosowanie metoda wyłączenia z progresją, a mianowicie dochód ten jest zwolniony od podatku w Polsce. Dochody z Niemiec należy uwzględnić do ustalania stopy procentowej, według której należy zapłacić podatek od polskich przychodów (dochodów) opodatkowanych według skali podatkowej.  

Przed ustaleniem stopy procentowej, w pierwszej kolejności od przychodu brutto uzyskanego z zagranicy wypłacanego w walucie euro ma Pan prawo zastosować zwolnienie wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z przytoczonego powyżej przepisu wynika, że uprawnienie do zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy, przysługuje osobom przebywającym czasowo za granicą i uzyskującym przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy.

W myśl art. 21 ust. 15 ww. ustawy:

Jak wynika z cytowanego przepisu art. 21 ust. 15 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku pracowników odbywających podróż służbową nie ma zastosowania zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 20 ww. ustawy, obejmujące część przychodów osób czasowo przebywających za granicami i uzyskujących dochody ze stosunku pracy.

Z uwagi na brak definicji podróży służbowej na gruncie prawa podatkowego, do wyjaśnienia tej kwestii należy odwołać się do przepisów prawa pracy.

Definicja podróży służbowej została zawarta w art. 77⁵ § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465), który stanowi, że:

Wysokości diet dla pracowników odbywających podróż służbową określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 167) zmienione rozporządzeniem z 2 października 2023 r. Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 2160).

Zatem, podróżą służbową jest taki wyjazd, który odbywa się na polecenie pracodawcy i jest związany ze świadczeniem pracy poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy.

Z wniosku i uzupełnienia wynika, że nie został Pan skierowany przez pracodawcę do odbycia podróży służbowej w rozumieniu art. 77⁵ § 1 ustawy Kodeks pracy, lecz samodzielnie zawarł Pan kontrakt na świadczenie pracy w Dowództwie Powietrznym w Niemczech. Wynagrodzenie nie zostało przez Pana otrzymane w związku z Pana pobytem poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w celu udziału w konflikcie zbrojnym lub dla wzmocnienia sił państwa albo państw sojuszniczych, misji pokojowej, akcji zapobieżenia aktom terroryzmu lub ich skutkom, a także w związku z pełnieniem funkcji obserwatora w misjach pokojowych organizacji międzynarodowych i sił wielonarodowych. Wynagrodzenie nie zostało uzyskane przez Pana jako członka służby zagranicznej.

W związku z powyższym, przebywając czasowo zagranicą w celu świadczenia pracy będzie Pan mógł skorzystać ze zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy odliczając od przychodu w walucie euro kwotę odpowiadającą 30% diety, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu za granicą, w którym pozostawał Pan w stosunku pracy.

Dla celów wyliczenia limitu zwolnienia należy brać pod uwagę dni, które łącznie spełniają następujące warunki:

• podatnik przebywał w tym dniu za granicą,
• podatnik pozostawał w tym dniu w stosunku pracy.

Zatem w świetle powyższego, zwolnienie wynikające z treści art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy, przysługuje za każdy dzień przebywania w stosunku pracy w związku z pracą za granicą. Do dni pobytu za granicą wlicza się więc soboty, niedziele, święta oraz dni płatnego urlopu wypoczynkowego, odbywanych w trakcie czasowego pobytu za granicą, pod warunkiem, jeśli w tym czasie pracownik pozostawał w stosunku pracy i przebywał za granicą oraz dni poświęcone na podróż tam/z powrotem (dni przelotu). Dieta nie przysługuje natomiast za te dni pobytu za granicą, w których osoba fizyczna przebywa na zwolnieniu lekarskim (ale jedynie za czas, w którym pobiera zasiłek pieniężny z ubezpieczenia społecznego, a nie wynagrodzenie za czas choroby, o którym mowa w Kodeksie pracy) lub jest na urlopie bezpłatnym (z uwagi na fakt, że w obu przypadkach nie jest spełniony warunek mówiący o uzyskiwaniu dochodów ze stosunku pracy) jak również za te dni, które nie są związane z pracą za granicą lecz dotyczą odbywania podróży. W przypadku przebywania pracownika na urlopie bezpłatnym bądź zwolnieniu lekarskim (za czas który pobiera zasiłek pieniężny z ubezpieczenia społecznego) nie jest spełniony warunek mówiący o uzyskiwaniu dochodów ze stosunku pracy i tym samym ww. okresu nie można zaliczać do dni pobytu pracownika przebywającego czasowo za granicą, za które przysługuje zwolnienie zgodnie z art. 21 ust.1 pkt 20 ww. ustawy.

W Pana  przypadku docelowym państwem podróży są Niemcy. Tym samym, zwolnieniu o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy będzie podlegała 30% diety określonej w poz. 74 załącznika do ww. rozporządzenia, tj. dieta określona dla Niemiec.

Podsumowując,Pana przychód z pracy wykonywanej w Niemczech jest zwolniony z opodatkowania w Polsce. Od przychodu tego może Pan odliczyć 30% diety, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy. Dochód uzyskany z Niemiec powinien Pan wykazać w załączniku PIT/ZG dołączonym do zeznania podatkowego PIT-36. Dochód ten posłuży do ustalenia stopy procentowej, obliczonej zgodnie z art. 27 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tak wyliczoną stopę procentową powinien Pan zastosować do obliczenia podatku od dochodu uzyskanego w Polsce.

Pana stanowisko, że od emerytury uzyskanej w Polsce jest Pan zobowiązany zapłacić podatek dochodowy w wysokości 12% jest nieprawidłowe, gdyż jak wyjaśniono wyżej emerytura polska będzie podlegała opodatkowaniu według wyliczonej stopy procentowej.

W pozostałym zakresie stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).