Podleganie VAT czynności nieodpłatnego przekazania osadów, brak obowiązku wystawienia faktury lub innego dokumentu oraz nieuwzględnienie tej czynności w pliku JPK.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 stycznia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 5 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podlegania VAT czynności nieodpłatnego przekazania osadów, braku obowiązku wystawienia faktury lub innego dokumentu oraz nieuwzględnienia tej czynności w pliku JPK. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 11 marca 2024 r. (wpływ 14 marca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

(ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku)

(...) prowadzi działalność związaną ze zbiorowym zaopatrzeniem w wodę i zbiorowym odprowadzeniem ścieków na terenie (…). Spółka jest czynnym podatnikiem VAT.

Na terenie oczyszczalni ścieków eksploatowanej przez (...), w procesie oczyszczania ścieków wytwarzane są odpady w postaci osadów ściekowych. Spółka, jako wytwórca tych osadów, zobowiązana jest do ich zagospodarowania w celu unieszkodliwienia, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, tj. ustawy o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 779) oraz Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 lutego 2015 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz.U. 2015 poz. 257).

Osady ściekowe ze względu na swój skład chemiczny, w myśl obowiązujących przepisów prawnych, mogą być przekazywane do odzysku w celu nawożenia lub ulepszania gleby.

Część wytworzonych osadów podlega unieszkodliwieniu poprzez zlecenie tej usługi innemu podmiotowi, który posiada stosowne zezwolenie. Podmiot ten zobowiązany jest do odbioru osadów ściekowych z terenu oczyszczalni własnymi środkami transportu zapewniającymi zgodny z obowiązującymi przepisami prawa przewóz osadów ściekowych i ich zagospodarowania zgodnie z ustawą z dnia 14.12.2012 r. o odpadach.

Ze względów ekonomicznych, Spółka zdecydowała się na zagospodarowanie części powstałych osadów ściekowych we własnym zakresie. W ramach zawartego porozumienia z rolnikami, osady są wywożone własnym, specjalistycznym środkiem transportu Spółki na grunty rolników w celu ich nawożenia lub ulepszania gleby, bez wynagrodzenia pieniężnego, a rolnicy zobowiązani są je rozprowadzić i zaorać. Spółka we własnym zakresie przeprowadza badania gruntów, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa.

Całość kosztów procesu oczyszczania ścieków, w tym również koszty obowiązkowego unieszkodliwienia odpadów w postaci osadów ściekowych ujęta jest w taryfie działalności podstawowej. W związku z prowadzoną działalnością Spółce przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego.

Na pytania postawione w wezwaniu o treści:

1)Czy przysługiwało Państwu, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułuponiesionych wydatków na proces oczyszczania ścieków, w tym również wydatków na unieszkodliwienie odpadów w postaci osadów ściekowych?

2)Czy pobierają Państwo inne, niż pieniężne, wynagrodzenie za nawożenie lub ulepszanie gleby rolników osadem ściekowym?

3)Jaką wartość handlową (w kwocie) ma osad ściekowy:

a)dla Państwa;

b)dla rolnika.

Udzielili Państwo odpowiedzi:

1)Całość kosztów procesu oczyszczania ścieków, w tym również koszty obowiązkowego unieszkodliwienia odpadów w postaci osadów ściekowych ujęta jest w taryfie działalności podstawowej, która podlega opodatkowaniu 8% VAT. W związku z prowadzoną działalnością, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, Spółce przysługiwało w całości prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu poniesionych wydatków na proces oczyszczania ścieków, w tym wydatków na unieszkodliwienie odpadów w postaci osadów ściekowych.

2)Spółka nie pobiera pieniężnego i żadnego innego wynagrodzenia za nawożenie lub ulepszanie gleby rolników osadem ściekowym.

3)Jest bardzo mała liczba chętnych rolników do odbioru osadów ściekowych i są gotowi odbierać osady wyłącznie nieodpłatnie, dlatego wartość handlowa osadów ściekowych zarówno dla Spółki, jak i dla rolników, nie przedstawia żadnej wartości, wynosi zero złotych.

Pytania

1.Czy nieodpłatne przekazanie odpadów (osadów ściekowych) rolnikom jest czynnością podlegającą przepisom ustawy o VAT?

2.W przypadku uznania, że nieodpłatne przekazanie odpadów (osadów ściekowych) rolnikom jest czynnością podlegającą przepisom ustawy o VAT, w sytuacji gdy odpady nie przedstawiają dla Spółki żadnej wartości handlowej, czy Spółka ma obowiązek dokumentowania ww. dostawy towarów, tj. wystawienia dokumentu wewnętrznego innego niż faktura i ujęcia sprzedaży w JPK?

Państwa stanowisko w sprawie

(ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku)

Ad. 1.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jednakże, według art. 7 ust. 2 przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1.przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2.wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Z uwagi na powyższe, ponieważ Spółce przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z prowadzoną działalnością, w wyniku której powstały osady ściekowe, Spółka uważa, że nieodpłatne przekazanie osadów ściekowych rolnikom jest czynnością podlegającą przepisom ustawy o VAT.

Ad. 2.

Spółka uważa, że nieodpłatne przekazanie osadów ściekowych rolnikom jest czynnością podlegającą przepisom ustawy o VAT, jednakże osady nie przedstawiają dla Spółki żadnej wartości handlowej, niemożliwe jest określenie ich kosztu wytworzenia, gdyż są one odpadem powstałym w procesie oczyszczania ścieków. Całość kosztów procesu oczyszczania ścieków, w tym również koszty obowiązkowego unieszkodliwienia odpadów w postaci osadów ściekowych ujęta jest w taryfie działalności podstawowej. Osady ściekowe w momencie przekazania rolnikom nadal pozostają odpadem o kodzie 19 08 05 zgodnie z przepisami, ustawy o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 779). Spółka stoi na stanowisku, że skoro wartość towaru wytworzonego w trakcie produkcji podstawowej wynosi zero i podatek należny nie wystąpi, Spółka nie ma obowiązku dokumentowania ww. dostawy towarów.

Stanowisko Spółki znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej z 11 września 2015 r. (ITPP1/4512-670/15/IK), w której organ podatkowy stwierdził, że: "Niemniej jednak, uwzględniając treść art. 29a ust. 2 ustawy, zgodnie z którym w przypadku dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia - koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów, stwierdzić należy, że w przypadku, gdy - jak wskazano we wniosku - odpady nie przedstawiają dla Spółki żadnej wartości handlowej, to podstawa opodatkowania wyniesie zero i podatek należny nie wystąpi. Końcowo nadmienić należy, że stanowisko przedstawione we wniosku zostało uznane za nieprawidłowe, z uwagi na fakt, że czynność nieodpłatnego przekazania odpadów poprodukcyjnych Spółki stanowi dostawę towarów, podlegającą opodatkowaniu na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy. Jednak skoro wartość towaru wytworzonego w trakcie produkcji wynosi zero i podatek należny nie wystąpi, Spółka nie ma obowiązku dokumentowania ww. dostawy towarów".

W uzupełnieniu wskazali Państwo, że:

Spółka stoi na stanowisku, że skoro wartość towaru wytworzonego w trakcie produkcji podstawowej wynosi zero i podatek należny nie wystąpi, Spółka nie ma obowiązku dokumentowania ww. dostawy towarów, tj. nie ma obowiązku wystawienia dokumentu wewnętrznego innego niż faktura, a zatem nie ma również obowiązku ujęcia sprzedaży w JPK.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwa we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Zauważyć należy, że jak wynika z przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność. „Odpłatność” oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast „odpłatny” to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Ponadto zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy:

Według art. 7 ust. 3 ustawy:

Z powyższego wynika, że opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów oraz nieodpłatna czynność z nią zrównana po spełnieniu warunków zawartych w art. 7 ust. 2 ustawy, tj. jeżeli:

·dokonującym nieodpłatnego przekazania jest podatnik podatku od towarów i usług,

·przekazane przez podatnika towary należą do jego przedsiębiorstwa,

·przedmiotem nieodpłatnego przekazania jest towar, w stosunku do którego podatnikowi przysługiwało w całości lub w części prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu jego nabycia, importu lub wytworzenia.

Oznacza to, że cel takiego przekazania pozostaje bez znaczenia, podobnie jak i podmiot, na rzecz którego jest ono dokonywane (przepis wskazuje jedynie przykładowe sytuacje, które mogą zostać uznane za odpłatną dostawę towarów).

Warunkiem opodatkowania nieodpłatnego przekazania towarów jest to, aby podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku przy nabyciu tych towarów, ich imporcie lub wytworzeniu. Wytwarzać zaś znaczy produkować, przetwarzać, robić, sporządzać, czyli de facto robić m.in. towar z nabytych towarów. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN 1996) wytwarzać/wytworzyć znaczy zrobić, wyprodukować coś, tworząc wydawać z siebie, wywołać coś, natomiast wytwórca to ten, który coś wytwarza, produkuje.

Konstrukcja prawna opodatkowania nieodpłatnego przekazania wskazuje na zasadność opodatkowania takiego przypadku. Z punktu widzenia zasady neutralności i zasady opodatkowania konsumpcji, opodatkowanie powinno mieć miejsce zawsze wtedy, gdy podatnik przekazuje towar, w którego posiadanie wszedł, mając prawo do odliczenia. Nie ma znaczenia, czy to wejście w posiadanie miało miejsce wskutek nabycia pochodnego, czy też w drodze wytworzenia towaru. Nie ma również znaczenia, czy podatnik z tego prawa skorzystał, czy też nie. Istotne jest tylko, czy podatnikowi prawo to przysługiwało.

Kwestie, dotyczące m.in. gospodarowania odpadami reguluje ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2023 r. poz. 1587 ze zm.).

W świetle art. 3 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy o odpadach:

Z kolei zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 19 ustawy o odpadach:

Stosownie do art. 27 ust. 1 ustawy o odpadach:

Według art. 33 ust. 1 ustawy o odpadach:

W myśl natomiast art. 27 ust. 9 ustawy o odpadach:

Przenosząc powyższe na grunt przepisów ustawy o podatku od towarów i usług należy stwierdzić, że w analizowanej sprawie czynność polegająca na przekazaniu osadów ściekowych rolnikom stanowi w istocie dostawę towarów zdefiniowaną w art. 7 ust. 1 ustawy. Osady ściekowe, są odpadami w rozumieniu przepisów ustawy o odpadach, spełniają definicję towaru, a czynność ich przekazania - darowizna, jako że prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, stanowi dostawę towarów, o której mowa w ww. przepisie.

Przekazanie osadów ściekowych na rzecz rolników – jak wynika z treści wniosku – następuje bez wynagrodzenia (darowizna), a tym samym jest to w istocie nieodpłatna dostawa towarów uregulowana w art. 7 ust. 2 ustawy. Jest to zatem czynność, która dla celów opodatkowania została zrównana z dostawą odpłatną.

Wskazali Państwo, że całość kosztów procesu oczyszczania ścieków, w tym również koszty obowiązkowego unieszkodliwienia odpadów w postaci osadów ściekowych ujęta jest w taryfie działalności podstawowej, która podlega opodatkowaniu 8% VAT. W związku z prowadzoną działalnością, przysługiwało Państwu w całości prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu poniesionych wydatków na proces oczyszczania ścieków, w tym wydatków na unieszkodliwienie odpadów w postaci osadów ściekowych.

Wobec powyższego, w okolicznościach niniejszej sprawy spełnione będą przesłanki wymienione w art. 7 ust. 2 ustawy. Zatem przekazanie nieodpłatnie rolnikom osadów ściekowych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, stanowi dostawę towarów i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W kwestii natomiast braku obowiązku wystawienia faktury lub innego dokumentu oraz uwzględnienia tej czynności w pliku JPK należy wskazać, że:

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:

Według art. 29a ust. 2 ustawy:

Uwzględniając treść art. 29a ust. 2 ustawy, zgodnie z którym w przypadku dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów, stwierdzić należy, że w przypadku, gdy - jak wskazano we wniosku odpady nie przedstawiają dla Państwa żadnej wartości handlowej, to podstawa opodatkowania wyniesie zero i podatek należny nie wystąpi.

Kwestie związane z wystawianiem faktur uregulowane są w rozdziale 1 „ Faktury” działu XI „Dokumentacja”.

W świetle art. 106a pkt 1 lit. a) ustawy:

Stosownie do art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Należy wskazać, że przepisy nie nakładają na podatników żadnych formalnych obowiązków w zakresie dokumentowania fakturami nieodpłatnych dostaw towarów opodatkowanych na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 2 ustawy. Zatem z tytułu nieodpłatnego przekazania osadów ściekowych na rzecz rolników nie będą Państwo mieć obowiązku wystawienia faktury.

Wskazali Państwo, że jest bardzo mała liczba chętnych rolników do odbioru osadów ściekowych i są gotowi odbierać osady wyłącznie nieodpłatnie. Wartość handlowa osadów ściekowych zarówno dla Państwa, jak i dla rolników, nie przedstawia żadnej wartości, wynosi zero złotych. Z wniosku wynika, że niemożliwe jest określenie ich kosztu wytworzenia, gdyż są one odpadem powstałym w procesie oczyszczania ścieków. Całość kosztów procesu oczyszczania ścieków, w tym również koszty obowiązkowego unieszkodliwienia odpadów w postaci osadów ściekowych ujęta jest w taryfie działalności podstawowej. Osady ściekowe w momencie przekazania rolnikom nadal pozostają odpadem o kodzie 19 08 05 zgodnie z przepisami, ustawy o odpadach.

Jak Państwo wskazali, niemożliwe jest określenie kosztu wytworzenia osadu ściekowego, wartość osadu ściekowego wynosi zero, zatem podatek należny nie wystąpi. W związku z tym, nie mają Państwo obowiązku wystawienia również innego niż faktura dokumentu oraz uwzględnienia tej czynności w pliku JPK.

Państwa stanowisko uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosujecie się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).