Wersja obowiązująca od 2016-12-17 do 2018-06-23

§ 9.

1. Należności i zobowiązania ewidencjonuje się w wartościach nominalnych.

2. Należności wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy w wysokości wymaganej zapłaty, łącznie z wymagalnymi odsetkami, z zachowaniem zasady ostrożnej wyceny, tj. po pomniejszeniu o wartość ewentualnych odpisów aktualizujących, z uwzględnieniem postanowień zawartych w ust. 4, 14 i 18.

3. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług wycenia się nie rzadziej niż na koniec kwartału w kwocie wymagającej zapłaty, czyli łącznie z naliczonymi odsetkami.

4. Odpisy aktualizujące wartość należności są dokonywane nie później niż na dzień bilansowy. Odpisy aktualizujące wartość należności zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych – zależnie od rodzaju należności, której dotyczy odpis aktualizujący, z zastrzeżeniem ust. 5.

5. Odpisy aktualizujące wartość należności dotyczących funduszy tworzonych na podstawie ustaw obciążają fundusze.

6. Należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne zmniejszają dokonane uprzednio odpisy aktualizujące ich wartość.

7. Umorzenie, przedawnienie i nieściągalność należności – z wyłączeniem należności FGŚP, których umarzanie, odraczanie terminu spłaty oraz rozkładanie spłaty na raty określają przepisy ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy – stwierdza się:

1) w przypadku należności umorzonych:

a) w odniesieniu do należności cywilnoprawnych:

– zgodnie z art. 58 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych,

b) w odniesieniu do należności publicznoprawnych – w formie prawomocnej decyzji o umorzeniu należności;

2) w przypadku należności przedawnionych – protokołem zaakceptowanym przez Ministra lub osobę upoważnioną, wskazującym dzień przedawnienia oraz zawierającym wykaz dat i zdarzeń mających wpływ na bieg, przerwanie i zawieszenie przedawnienia. Protokół sporządzany jest przez komórkę organizacyjną właściwą do spraw finansowych, jest parafowany przez głównego księgowego, radcę prawnego oraz dyrektora komórki merytorycznej – zgodnie z właściwością;

3) w przypadku należności nieściągalnych:

a) postanowieniem stwierdzającym nieściągalność, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo

b) postanowieniem sądu o:

– oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub

– umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub

– ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku;

c) protokołem sporządzonym przez radcę prawnego, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od kwoty wierzytelności,

– z zastrzeżeniem, że w przypadkach, o których mowa w lit. a i b, po wydaniu postanowienia należy przeprowadzić postępowanie o wyjawienie majątku dłużnika, a ponadto ustalić, że za należność dłużnika nie odpowiadają osoby trzecie.

8. Uznanie przez wierzyciela postanowienia wydanego przez organy, o których mowa w ust. 7 pkt 3 lit. a i b jako odpowiadającego stanowi faktycznemu, następuje na podstawie protokołu sporządzonego przez komórkę organizacyjną właściwą do spraw finansowych, parafowanego przez głównego księgowego, radcę prawnego, dyrektora komórki merytorycznej – zgodnie z właściwością i zaakceptowanego przez Ministra lub osobę upoważnioną.

9. Należności, o których mowa w ust. 7, od których nie dokonano odpisów aktualizujących ich wartość lub dokonano odpisów w niepełnej wysokości, zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów finansowych lub odnosi się w ciężar funduszu Dysponenta funduszu.

10. W przypadku braku informacji o sytuacji finansowej i majątkowej dłużnika, wysokość odpisu aktualizującego ustala się poprzez zakwalifikowanie należności wymagalnej do przedziału czasowego zalegania z płatnością. Przedziałom czasowym okresów zalegania z płatnością przypisane są stawki procentowe odpisów aktualizujących wycenę należności, według algorytmu podanego w ust. 11.

11. Podział na okresy zalegania z płatnością należności na dzień 31 grudnia i przypisane im wartości odpisów aktualizujących, są następujące:

1) do 3 miesięcy – bez odpisu aktualizującego;

2) powyżej 3 miesięcy do 6 miesięcy – odpis aktualizujący w wysokości 50% należności;

3) powyżej 6 miesięcy do roku – odpis aktualizujący w wysokości 75% należności;

4) powyżej roku – odpis aktualizujący w wysokości 100% należności – z zastrzeżeniem ust. 12.

12. W przypadku przekazania należności na drogę postępowania sądowego lub egzekucyjnego, należności te można uznać za wątpliwe i w całości aktualizować poprzez dokonanie odpisu aktualizującego.

13. Należności spłacone po dniu bilansowym, a przed terminem sporządzenia obowiązujących sprawozdań, nie podlegają aktualizacji wyceny.

14. Odsetki od należności i zobowiązań, w tym również tych, do których stosuje się przepisy dotyczące zobowiązań podatkowych, ujmuje się w księgach rachunkowych w momencie ich zapłaty, lecz nie później niż pod datą ostatniego dnia kwartału, w wysokości odsetek należnych na koniec tego kwartału.

15. Nie dochodzi i nie ewidencjonuje się odsetek za zwłokę od nieterminowo uregulowanych należności i zobowiązań publicznoprawnych w przypadku, gdy wysokość odsetek nie przekracza trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz.U. poz. 1529) za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej.

16. [5] Nie dochodzi się odsetek za zwłokę od nieterminowo uregulowanych należności cywilnoprawnych w przypadku, gdy wysokość odsetek nie przekracza trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej. W takiej sytuacji odsetki zaewidencjonowane w księgach rachunkowych podlegają wyksięgowaniu z wykorzystaniem ujemnego zapisu księgowego, natomiast odsetki dotychczas niezaewidencjonowane w księgach rachunkowych nie podlegają księgowaniu.

17. Środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych wycenia się według wartości nominalnej.

18. Wyrażone w walutach obcych składniki aktywów i pasywów wycenia się, nie później niż na koniec kwartału, według zasad obowiązujących na dzień bilansowy, tj. po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski.

19. Wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia – o ile odrębne przepisy dotyczące środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej i innych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz środków niepodlegających zwrotowi, pochodzących ze źródeł zagranicznych nie stanowią inaczej – odpowiednio po kursie:

1) faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji – w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań;

2) średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego ten dzień – w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie jest zasadne zastosowanie kursu, o którym mowa w pkt 1, a także w przypadku pozostałych operacji.

20. Jeżeli operacje gospodarcze wyrażone są w walutach obcych, dla których Narodowy Bank Polski nie ogłasza kursu, to kurs tych walut określa się w relacji do EURO.

21. Dla potrzeb ujmowania w księgach rachunkowych kosztów operacji gospodarczych wyrażonych w walutach obcych, na podstawie dokumentów finansowych, które mogą stać się dowodami księgowymi, w sytuacji braku kursu faktycznie zastosowanego – wartość operacji gospodarczych wyrażonych w walutach obcych przelicza się na walutę polską według kursu średniego ogłoszonego dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego dzień wystawienia dokumentu finansowego, z zastrzeżeniem ust. 22.

22. Koszty operacji gospodarczych wyrażonych w walutach obcych, dotyczące składek członkowskich wnoszonych do organizacji międzynarodowych, ujmuje się w księgach rachunkowych w miesiącu, w którym dokonano zapłaty, po kursie faktycznie zastosowanym.

[5] § 9 ust. 16 w brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 4 zarządzenia nr 51 Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 grudnia 2016 r. zmieniającego zarządzenie w sprawie zasad (polityki) rachunkowości w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej (Dz.U.MRPiPS. poz. 52). Zmiana weszła w życie 17 grudnia 2016 r., z mocą od 1 stycznia 2016 r.

Wersja archiwalna obowiązująca od 2015-09-18 do 2016-12-16