Jak rozliczać czynności nieodpłatne dokonywane na rzecz kontrahenta

Nieodpłatne przekazanie towarów

Nieodpłatna dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, nie powinny być przedmiotem opodatkowania VAT. Ustawa o VAT przyjmuje w ślad za Dyrektywą zasadę, iż opodatkowaniu podlegają wyłącznie odpłatna dostawa towarów bądź odpłatne świadczenie usług. Od zasady tej przewidziano jednak pewne wyjątki. Za czynności odpłatne ustawa uznaje również przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, a w szczególności:

l przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

l wszelkie inne przekazanie towaru bez wynagrodzenie, w szczególności darowizny,

- jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub części.

Według organów podatkowych katalog czynności określony przepisem ma jedynie charakter przykładowy, o czym świadczy użyte przez ustawodawcę określenie „w szczególności”. Oznacza to, że przekazanie bez wynagrodzenia towarów należących do przedsiębiorstwa podatnika VAT podlega opodatkowaniu VAT wyłącznie wówczas, gdy przysługiwało mu przy ich nabyciu prawo do obniżenia w całości lub części kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Takie rozwiązanie wynika z podstawowej zasady podatku od towarów i usług, tj. powszechności opodatkowania oraz jego neutralności. Nie ma przy tym znaczenia dla opodatkowania VAT, na czyją rzecz są darowane towary lub usługi, czy dla osoby fizycznej (np. kontrahenta), czy dla podmiotu gospodarczego (np. przedsiębiorstwa kontrahenta). Obowiązek opodatkowania nie dotyczy natomiast sytuacji, gdy przekazywane są nieodpłatnie (niezależnie od przysługującego prawa odliczenia VAT od ich zakupu) następujące towary: