Opodatkowanie VAT czynności dokonywanych na rzecz pracowników

Czynności dokonywane na rzecz pracowników można podzielić według dwóch podstawowych kryteriów. Pierwszym z nich jest kryterium odpłatności. Z tego punktu widzenia czynności dokonywane na rzecz pracowników można podzielić na:

1) czynności odpłatne,

2) czynności częściowo odpłatne,

3) czynności nieodpłatne.

Drugim kryterium jest kryterium przedmiotu tych czynności dokonywanych na rzecz pracowników. Z tego punktu widzenia czynności dokonywane na rzecz pracowników podzielić można na:

1) czynności stanowiące dostawę towarów,

2) czynności stanowiące świadczenie usług,

3) czynności, które nie stanowią ani dostawy towarów, ani świadczenia usług.

Czynności odpłatne dokonywane na rzecz pracowników podlegają opodatkowaniu VAT, jeśli są dostawą towarów lub świadczeniem usługi. A contrario - nie podlegają opodatkowaniu VAT odpłatne czynności, które nie są ani dostawą towarów, ani świadczeniem usług.

Zważywszy na bardzo szeroką definicję świadczenia usług (przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów - art. 8 ust. 1 ustawy o VAT), jest bardzo niewiele czynności, które nie są ani dostawą towarów, ani świadczeniem usług (a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT).

Do czynności takich zalicza się przede wszystkim sprzedaż bonów towarowych. Bony towarowe nie są bowiem towarami (por. przykładowo pismo Naczelnika II Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Kaliszu z 29 listopada 2004 r., nr DPP-005--160/04), jak również ich sprzedaż nie jest świadczeniem usługi. W konsekwencji sprzedaż bonów towarowych pracownikom nie podlega opodatkowaniu VAT i czynność tę należy dokumentować notą obciążeniową lub innym dokumentem księgowym (por. postanowienie Naczelnika Łódzkiego Urzędu Skarbowego z 5 kwietnia 2005 r., nr ŁUS-III-2-443/1/05/AJ). Do opodatkowania VAT nie dochodzi również w związku z wypłatą odszkodowań. Dotyczy to zarówno odszkodowań wypłacanych przez pracodawców pracownikom, jak również odszkodowań wypłacanych przez pracowników pracodawcom. W związku z wypłatą odszkodowań nie dochodzi bowiem, co do zasady, do świadczeń stanowiących dostawę towarów lub świadczenie usługi. W konsekwencji odszkodowań nie można uznać za wynagrodzenie z tytułu takiej dostawy czy świadczenia.